Dukat

W XVII wieku Gdańsk był miastem bogatym, a ze względu na znaczenie dla polskiej gospodarki, zwłaszcza dla handlu płodami rolnymi i produktami leśnymi, jednym z najważniejszych. Królowie Polski starali się utrzymywać dobre stosunki z władzami miasta. Namacalnym dowodem tych relacji są tzw. donatywy, efektowne i niezwykle starannie wykonane monety będące wielokrotnościami dukata lub talara, które wręczano jako prezenty władcom i dostojnikom polskim podczas ich wizyt w Gdańsku. Tutaj także koncentrowało się mennictwo polskich monet złotych epoki Wazów. Stało się to szczególnie widoczne za panowania króla Jana Kazimierza Wazy (1609–1672). Wprawdzie monety złote biły również działające w tym czasie mennice koronne, ale w odróżnieniu od monet gdańskich ich emisje były niewielkie i monety te są obecnie bardzo rzadkie. W mennicy gdańskiej natomiast, w latach 1649–1668 dukaty produkowano masowo. W odróżnieniu od gdańskich donatyw, dukat nie należał do monet atrakcyjnych. Był on zwykłą monetą obiegową, jakich setki wychodziły spod stempli każdego roku. Dukata wybito płytko i niestarannie, tłoki były już wyraźnie zużyte i z wykruszeniami w okolicy rantu. Mimo fatalnego wyglądu, na który niewątpliwie miał wpływ także jej długi obieg, na rewersie widoczne są litery G-R, sygnatura Gerharda Rogge, dzierżawcy mennicy gdańskiej w latach 1639–1656. Dukaty gdańskie bito na stopę węgierską. Takie działanie podyktowane było względami praktycznymi, bowiem dukat węgierski miał ugruntowaną pozycję na europejskich rynkach pieniężnych. Moneta była więc chętnie przyjmowana. Złote monety z wizerunkami polskich władców bite w Gdańsku rozchodziły się szeroko po Europie. Dlatego też polska moneta złota epoki Wazów często utożsamiana była z właśnie pieniądzem gdańskim.

Mieszko Pawłowski