Postać przodka

W mitach dogońskich istnieje wiele wątków kosmogonicznych będących odbiciem dużej wiedzy o Kosmosie. Część z nich opisuje w zaskakująco precyzyjny sposób system gwiezdny Syriusza.

Dogonowie wierzą, że Syriusz – najjaśniejszy na niebie – jest gwiazdą potrójną. Towarzyszy jej ciemna, mała i ciężka gwiazda, okrążająca Syriusza po orbicie eliptycznej co pięćdziesiąt lat oraz druga, lekka, w pobliżu której istnieje planeta – ojczyzna dogońskich przodków. Syriusz (zwany powszechnie Syriuszem A), rzeczywiście ma ciemnego towarzysza – Syriusza B (białego karła), który okrąża widoczną na niebie gwiazdę po orbicie eliptycznej co 50,04 ± 0.09 lat. Ta teoria pojawiła się po raz pierwszy w nauce w 1844 roku, kiedy to astronom niemiecki F.W. Bessel odkrył, że Syriusz porusza się ruchem falowym. Na tej podstawie wysunął hipotezę, że gwiazda ma ciemnego towarzysza, którego grawitacja powoduje ruch po krzywej sinusoidalnej. Ostateczne potwierdzenie tej hipotezy nauka zawdzięcza A. Clarkowi, amerykańskiemu optykowi i budowniczemu teleskopów, który w 1862 roku, testując swój najnowszy instrument odkrył w pobliżu Syriusza, drugą gwiazdę, która okazała się być pierwszym obserwowanym bezpośrednio przez teleskop białym karłem. Istnienie trzeciej gwiazdy (Syriusza C) nie zostało do dzisiaj potwierdzone, ale astronomowie od lat sugerują, że ruch pary A i B jest zaburzany przez trzecią gwiazdę.

Wiedza Dogonów o Kosmosie nie ogranicza się tylko do systemu Syriusza. Mieszkańcy Masywu Bandiagara odróżniają gwiazdy od planet, galaktyki od gwiazd. Wiedzą, że planety naszego układu, a w tym i Ziemia, obracają się wokół swych osi i obiegają Słońce, że Jowisz ma cztery księżyce, a Saturn otoczony jest pierścieniem. W ich tradycji ustnej powtarzane są też mity, które przypominają teorię Wielkiego Wybuchu, który był przyczyną powstania Wszechświata.

Ewa Prądzyńska