![S/G/814/ML Widok otoczonej kamienicami ulicy w dzielnicy żydowskiej. W prześwicie w głębi piętrzące się zabudowania Starego Miasta z górującą nad nimi neogotycką Wieżą Trynitarską nieco na lewo od osi. Przy bocznych krawędziach zbiegające się perspektywicznie elewacje wysokich kamienic ze szkicowo zanaczonymi podziałami i detalami architektonicznymi. Na ulicy schematyczne sylwetki przechodniów. Przedstawienie o charakterze pospiesznego, swobodnego szkicu. Formy wydobyte miękką, urywaną kreską. Modelunek świaytłocieniowy tworzą przetarte smugi w odcieniach szarości.](/brepo/panel_repo/2022/04/14/duy6yb/contain-360-1000-max-s-g-814-ml-001.jpg)
Dzielnica żydowska w Lublinie
1918 — 1919
Muzeum Narodowe w Lublinie
Jest częścią kolekcji: Lubliniana. Malarskie widoki Lublina i Lubelszczyzny (XVII – początek XX wieku)
Jan Kanty Gumowski (1883–1946) studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Już podczas studiów pracował w Muzeum Narodowym w Krakowie przy inwentaryzacji zabytków. Umiejętność precyzyjnego oddawania wyglądu budowli i uroku krajobrazów ziem polskich zaowocowała wydaniem ośmiu tek graficznych poświęconych zabytkom architektury i budownictwa drewnianego, przydrożnym krzyżom i kapliczkom, które obok podejścia rekonstrukcyjnego charakteryzuje techniczna doskonałość. W 1914 roku Gumowski wstąpił do Legionów Polskich i dzięki tworzonym z dużym wyczuciem portretom legionistów i widokom miejsc bitewnych wkrótce stał się rysownikiem I Brygady. Równocześnie gromadził materiały do rozpoczętych przed wojną tek. Jedną z wcześniejszych poświęcił Lublinowi, gdzie przyjeżdżał kilkakrotnie w ciągu 1916 roku. Po raz pierwszy dotarł tu we wrześniu, z Chełma, na rekonwalescencję po przebytej dezynterii. Kolejne pobyty artysty w mieście przeciągnęły się aż do 1917 roku. Prawdopodobnie wówczas powstały rysunki i akwarele dokumentujące zabytki Lublina, na podstawie których stworzył cykl piętnastu litografii zamieszczonych w tece Lublin. Motywy architektury polskiej Jana Gumowskiego zeszyt 3, wydanej w 1918 roku w Krakowie. Na wielobarwnych lub czarno-białych kartach zobrazował przede wszystkim budowle dzielnicy żydowskiej na Podzamczu, bramy Starego Miasta, zabudowania dzielnic Kalinowszczyzna i Tatary. Gumowski konstruował plansze według przyjętego schematu kompozycyjnego, lokując centralnie widok wyodrębnionej budowli i uzupełniając go niekiedy o rzut przyziemia. Jedną z barwnych kart poświęcił kamienicom zlokalizowanym przy ulicy Szerokiej (w miejscu obecnego placu Zamkowego), która stanowiła centrum dzielnicy żydowskiej na Podzamczu. W przyziemiach wysokich, dwu- i trzypiętrowych kamienic swoje sklepy i lokale mieli żydowscy kupcy i rzemieślnicy, znajdowały się tu również synagogi i domy modlitwy. Zabudowania widoczne na litografii Gumowskiego były zlokalizowane po nieparzystej stronie ulicy, pod numerami 13, 11 i 9. Najokazalszą, czterokondygnacyjną kamienicę wieńczył trójkątny, ozdobiony spływami wolutowymi szczyt, do którego nawiązuje architektura wzniesionych w 1954 roku kamienic placu Zamkowego, nazywanego lubelskim Mariensztatem.
Anna Hałata
Autor / wytwórca
Wymiary
cały obiekt: wysokość: 55.9 cm, szerokość: 38.9 cm
Rodzaj obiektu
grafika
Technika
litografia barwna
Tworzywo / materiał
karton
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
1918 — 1919
Muzeum Narodowe w Lublinie
1917 — 1918
Muzeum Narodowe w Lublinie
1918
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Okręgowe w Toruniu
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna