Szydło kościane

Szydło kościane zostało odkryte w 1957 roku w trakcie badań wykopaliskowych przeprowadzonych na stanowisku archeologicznym w Ustowie, które było wielokrotnie zasiedlane na przestrzeni kilku tysiącleci. W młodszej epoce kamienia, epoce brązu i wczesnym średniowieczu istniały tutaj rozległe osady, a w nieokreślonym czasie także cmentarzysko. Badania archeologiczne na stanowisku w Ustowie były prowadzone kilkukrotnie. Pierwsze poszukiwania w latach 1926–1941 podjął Reinhold Richter. Kolejnymi w latach 1957 i 1960 kierował dr Kazimierz Siuchniński, ówczesny pracownik szczecińskiego muzeum, który odkrył tutaj pozostałości osiedla ludności najmłodszej fazy kultury pucharów lejkowatych trwającej do schyłku epoki kamienia.

Szydła wykonane z surowców organicznych należą do narzędzi o długiej metryce, sięgającej kilkudziesięciu tysięcy lat. Były one używane do perforowania różnego rodzaju surowców od starszej epoki kamienia do wczesnego średniowiecza. Później zostały zmarginalizowane przez narzędzia wykonane z metalu. W neolicie wyrabiano szydła kościane i rogowe, przy czym zdecydowanie chętniej używano kości zwierzęcych. Preferencje były zapewne uwarunkowane nakładem pracy niezbędnej do wykonania tych przyborów. Kości zwierząt hodowlanych, a także dzikich, były dostępne w znacznie większej ilości, a przy zastosowaniu odpowiednich ich rodzajów, jak kości kończyn, przygotowanie szydła było ograniczone praktycznie do uformowania kolca.

Do takich form, ekonomicznych w zakresie włożonego nakładu pracy, należy smukłe szydło z osady w Ustowie. Jego kolec został wykonany na trzpieniu kości strzałkowej dzika lub świni, przez jednostronne ścięcie ukośne oraz zeszlifowanie. Tył szydła jest naturalną główką kości. Używano go zapewne do wykonywania otworów w miękkich materiałach, jak skóra czy tkanina. Nie można jednak wykluczyć, że część podobnych narzędzi służyła do innych prac, np. wykonywania ornamentu na naczyniach glinianych.

Krzysztof Kowalski