50 fenigów

Wycofanie pieniędzy kruszcowych przeprowadzone przez Bank Rzeszy przed wybuchem I wojny światowej, a następnie wyławianie z obiegu przez ludność Niemiec wszelkich metalowych monet, doprowadziły do kłopotów w realizacji drobnych płatności.

Trudności w funkcjonowaniu handlu detalicznego dały o sobie znać także w Szczecinie. Pragnąc zlikwidować niedobór drobnych monet, rada miejska w końcowej fazie I wojny światowej podjęła decyzję o wprowadzeniu do obiegu metalowych pieniędzy zastępczych. Pierwszą emisję zatwierdzono w 1917 r. Monety te wybito w stosunkowo łatwo dostępnym wówczas cynku.

Przedstawiana moneta o nominale 50 fenigów należy do drugiej emisji z 1918 r., zleconej prawdopodobnie firmie C. Balmberger z Norymbergii. Monety wybito w żelazie, ponieważ cynk zaczął odgrywać rolę surowca strategicznego. Aby ustrzec się przed zarzutem wkraczania miasta w kompetencje państwa, do którego należało wyłączne prawo emisji pieniędzy w Niemczech, monecie nadano dość rzadko spotykany kształt kwadratu z zaokrąglonymi narożnikami w celu odróżnienia od emisji oficjalnych. Moneta znana jest w dziewięciu odmianach. Świadczy to o dużym zapotrzebowaniu handlu i w rezultacie o jej masowej produkcji, powodującej szybkie zużywanie się kolejnych stempli uderzających w twarde żelazne krążki. Na rewersie, poniżej informacji, że użytkownik posługuje się pieniądzem zastępczym oraz nominału, umieszczono także zastrzeżenie, że moneta ważna jest do końca 1919 r. Po tej dacie pieniądz musiał zostać wykupiony przez emitenta za oficjalne środki płatnicze.

Ciekawostką jest fakt, że oprócz monet bitych w żelazie znana jest także niezwykle rzadka i pożądana także przez ówczesnych kolekcjonerów odmiana bita w cynku, traktowana jako emisja próbna lub omyłkowe bicie.

Mieszko Pawłowski