Zegar gabinetowy

Prosta szafka w kolorze mahoniu dobrze komponowała się z surowym wnętrzem gabinetu i meblami w stylu klasycyzmu i biedermeieru. Ciemne drewno stanowi też korzystne tło dla złoconych metalowych dodatków. Z boku widoczny jest sznurek zakończony kościaną kulką – to repetier. Pociągnięcie sznurka powoduje powtórne bicie ostatniej godziny. Rzecz przydatna – zwłaszcza nocą, kiedy w ciemnościach nie było widać tarczy zegarowej. Zegar powstał w Wiedniu, gdzie prężnie działał ośrodek zegarmistrzowski, który wypracował indywidualny styl i wprowadził nowatorskie rozwiązania techniczne. Jednym z nich był tak zwany wiedeński system bicia godzin i kwadransów, w którym młoteczki uderzały nie w czaszę dzwonka, tylko w gong ze spiralnie zwiniętego, metalowego pręta. Często dodatkowym elementem mechanizmu był połączony z nim automat. W trakcie wybijania godzin i kwadransów poruszał on figury umieszczone na – albo po bokach – tarczy zegarowej. Funkcja czasomierza łączyła się zatem z rodzajem mechanicznej zabawki.

Twórcą jest Anton Rettich – znany zegarmistrz wzmiankowany w aktach miejskich od 1788 roku. Jego nazwisko zapisywano również Redig i Rettig. W 1799 roku uzyskał status mistrza, a rok później został przyjęty w poczet obywateli Wiednia, co wskazuje, że nie nabył tego prawa z mocy urodzenia, ale był tu przybyszem. Zmarł w 1833 roku, pozostawiając liczne zegary, które pojawiają się nadal na rynku antykwarycznym. Mają one zróżnicowane formy, co dowodzi, że potrafił sprostać różnorodnym gustom odbiorców.

Barbara Czajkowska