Cukiernica

Cukiernica ma formę solidnej szkatułki zamykanej na kluczyk, ponieważ  w czasach jej powstania cukier był towarem luksusowym, który trzymano „pod kluczem”. Na co dzień schowana w kredensie elegancka cukiernica pojawiała się na stole jako element zastawy w czasie popołudniowej tak zwanej herbatki. W XIX wieku – na wzór zachodni – upowszechnił się i w Polsce zwyczaj spotkań towarzyskich organizowanych w domach, w niewielkim gronie bliskich osób. W okresie zaborów, gdy społeczeństwo znacznie zubożało, wielkie uczty i wystawne przyjęcia należały do rzadkości. Popołudniowe spotkania służyły utrzymaniu kontaktów towarzyskich, dawały wyraz tradycyjnej gościnności bez rujnowania gospodarzy. Srebrna cukiernica i srebrne łyżeczki dopełniały elegancji porcelanowego serwisu. Domowe zacisze dawało też poczucie bezpieczeństwa – tylko tu bowiem można było swobodnie dyskutować na tematy politycznie niebezpieczne. Cukiernice – podobnie jak pozostałe elementy zastawy – zmieniały się wraz ze stylami i modą. W połowie XIX wieku modne były formy proste i dekoracja grawerowana.

W tej cukiernicy złotnik konsekwentnie zastosował miękkie kontury, zaokrąglił wszystkie krawędzie, nawet nóżki dodał kuliste, a dekorację skomponował z linii falistych. Grawerowane ornamenty wolutowo-liściaste doskonale harmonizowały z haftami bądź żakardowymi wzorami używanych podówczas obrusów. Twórcą tego eleganckiego naczynia jest znany i ceniony złotnik Jan Gałecki (1821–1880), który przez całe życie był związany z Lublinem. Był synem stolarza – Wincentego Gałeckiego – ale wybrał zawód złotnika. Został uczniem Karola Rotkiela, z którym łączyły go koligacje rodzinne. Mistrz cenił go wysoko i na koniec uczynił swym następcą.

Barbara Czajkowska