Placek odlewniczy

Imponująca gruda surowca o wadze ponad 2 kg jest fragmentem tzw. placka odlewniczego. Szacuje się, że pierwotnie mógł on ważyć nawet 6–7 kg. Podobnie duże placki znane są jeszcze tylko z dwóch depozytów: z miejscowości Szpęgawsk na Pomorzu Wschodnim, których waga miała wynosić ok. 100 kg oraz z Przybysławia w Wielkopolsce – 3 kawałki. Bryły surowca z Witkowa odkryto pod koniec XIX wieku w dużym skarbie datowanym na V okres epoki brązu (lata ok. 900–750 BC). W jego składzie znajdowała się broń, narzędzia, ozdoby ciała i stroju, elementy uprzęży końskiej oraz przedmioty związane z metalurgią i odlewnictwem. Depozyt odkryto na głębokości zaledwie 15 cm poniżej powierzchni zatorfionej łąki, należącej do Augusta Schiewera. Wszystkie przedmioty brązowe umieszczone były w pokaźnym naczyniu glinianym obok wielkiego kamienia. Brąz użytkowany w pradziejach na obszarze dzisiejszej Polski był w całości „importowany”. W początkach epoki brązu wyroby i surowiec sprowadzano z ośrodków metalurgicznych wykorzystujących pokłady miedzi i cyny znajdujących się w Rudawach oraz w środkowych Niemczech, a także miedź z obszaru Alp. W późniejszych okresach duże znaczenie miały złoża z Siedmiogrodu, Węgier i Słowacji oraz w dalszym ciągu z rejonu alpejskiego. Rudy metali eksploatowano metodą górniczą. We wstępnej fazie wydobycia pozyskiwano rudę występującą powierzchniowo, stopniowo docierając w głąb zbocza górskiego i drążąc głębokie korytarze. Skałę kruszono przy pomocy ognia i wody. Tak powstające bryły rozbijano brązowymi kilofami i młotami kamiennymi. Urobek wynoszono na powierzchnię, a po dalszej obróbce poddawano go wytapianiu w pobliżu kopalni.

Dorota Kozłowska