Przęślica
1890 — 1939
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Jest częścią kolekcji: Tkactwo ludowe
Pozyskiwaną od najdawniejszych czasów wełnę początkowo wyrywano rękami, z czasem owce zaczęto strzyc z wykorzystaniem nożyc kabłąkowych. Wykonywali je kowale. Składały się z połączonych kabłąkiem dwóch ramion zakończonych trójkątnymi ostrzami. Podczas cięcia jednocześnie ściskano obydwa ramiona, które dzięki budowie nożyc i sprężystości metalu, wracały do swojego pierwotnego położenia. Wprawiona osoba mogła pracować szybko i dokładnie. Co ważne, umiejętne strzyżenie było całkowicie bezpieczne dla zwierzęcia.
Owce strzyżono zazwyczaj dwa razy do roku. Choć niekiedy myto samą owcę jeszcze przed strzyżeniem lub całkowicie z tego rezygnowano, to najczęściej pozyskaną w wyniku strzyżenia wełnę prano, a następnie suszono i wyczesywano, by przygotować runo do przędzenia nici.
W gospodarstwie domowym kabłąkowych nożyc używano także do cięcia tkanin czy przystrzygania włosów i zarostu. Miały jeszcze jedno nieoczywiste i ciekawe zastosowanie. W połowie XIX wieku, wraz z pojawieniem się w sprzedaży papieru glansowanego, w niektórych regionach Polski jednym z elementów dekoracyjnych wiejskich izb stały się wycinanki. Nożycami kobiety wykonywały z kolorowych arkuszy przeróżne motywy zdobnicze. Duża sprężystość tych narzędzi ułatwiała cięcie papieru i umożliwiała uzyskanie nawet bardzo szczegółowych i finezyjnych wzorów.
Współcześnie do strzyżenia owiec wykorzystuje się maszynki elektryczne, choć w dalszym ciągu nożyce wzorowane na tych używanych dawniej znajdują zastosowanie.
Na temat prezentowanego egzemplarza wiemy jedynie, że został podarowany do zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie w 1970 roku przez osobę prywatną, a pochodzić może z końca XIX lub pierwszej połowy XX wieku.
Agnieszka Słowińska
Autor / wytwórca
Wymiary
cały obiekt: szerokość: 6.4 cm
Rodzaj obiektu
nożyce, sprzęt rolniczy
Technika
kucie, techniki kowalskie
Tworzywo / materiał
metal
Pochodzenie / sposób pozyskania
darowizna
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Właściciel
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
1890 — 1939
Muzeum Narodowe w Szczecinie
1945 — 1970
Muzeum Narodowe w Szczecinie
1801 — 1939
Muzeum Narodowe w Szczecinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Narodowe w Szczecinie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna