Tetradrachma

Po śmierci Aleksandra III Wielkiego (336–323 roku p.n.e.) wieloletnie wojny prowadzone między dowódcami jego armii – diadochami doprowadziły do podziału imperium macedońskiego. W Tracji i północno zachodniej Azji Mniejszej władzę objął Lizymach, który w 306 roku p.n.e. przyjął tytuł króla (basileus). W kolejnych latach do swojego władztwa przyłączył Macedonię. Panowanie Lizymacha było niespokojne. Ciągłe wojny z innymi diadochami oraz rygorystyczna polityka finansowa wzbudzały niezadowolenie mieszkańców miast greckich. W mennictwie wykorzystano oddziedziczony po Aleksandrze Macedońskim attycki system wagowy i działające poprzednio mennice. Na złotych i srebrnych monetach umieszczano boskie wizerunki Aleksandra i Ateny, co miało służyć propagandzie władzy i zwycięstwa. Odwoływanie się do legendy Aleksandra miało legitymizować prawo do spuścizny po wielkim wodzu, którego po śmierci uznano za boga. Lizymach nie czuł się godny umieszczania swojego wizerunku na monetach.

Na prezentowanej tetradrachmie sportretowana została z profilu głowa Aleksandra z baranim rogiem, boskim atrybutem staroegipskiego Ammona. Na odwrotnej stronie widzimy bardzo dekoracyjne przedstawienie siedzącej Ateny w hełmie, z włócznią, tarczą i figurką Nike w prawej dłoni. Bogini przypominała rzeźbę Fidiasza z Akropolu (Atenę Partenos). Na głowie wyraźnie został ukazany atrakcyjny hełm z potrójnym szczytem, który w posągu zdobiły sfinks i dwa gryfy ze skrzydłami Pegaza. Widoczne są również sploty włosów wychodzące spod hełmu. W polu tetradrachmy pojawiało się imię Lizymacha AYΣIMAXOY i tytuł królewski BAΣIΛEΩΣ (basileus). Każdy z elementów miał swoją własną symbolikę i niósł ideologiczne przesłanie. Atena, bogini mądrości, miała sprawować opiekę nad królem i pomyślnością kraju, Nike symbolizowała zwycięstwo, a trójząb Posejdona, który ze względu na położenie geograficzne państwa oznaczał panowanie nad morzami.

Genowefa Horoszko