Harfa pedałowa

Harfa jest strunowym instrumentem muzycznym znanym od czasów starożytnych (chordofon). Nowożytne zainteresowanie instrumentem ożywiło się od czasów królowej francuskiej Marii Antoniny – biegłej harfistki i zdolnej uczennicy Christopha Willibalda Glucka. Za jej przykładem gra na harfie stała się mile widzianą umiejętnością w kręgach europejskiej arystokracji. Do pożądanych, cenionych i chętnie kupowanych należały instrumenty wykonane przez Georgesa Cousineau (1733 – 1800), lutnika królewskiego i wydawcy muzycznego, który prowadził sklep naprzeciwko Luwru. Od 1775 r. jego wspólnikiem został syn Jacques Georges (1760-1836), koncertujący harfista mianowany lutnikiem zwyczajnym królowej. Izabela Lubomirska, pozostająca w bliskich relacjach z dworem francuskim, kupiła harfę Cousineau dla swojego kilkunastoletniego wychowanka Henryka Lubomirskiego pobierającego lekcje gry na tym instrumencie. Muzykowanie w małych amatorskich zespołach kameralnych należało do ówczesnych zwyczajów życia towarzyskiego. Nie inaczej było w Łańcucie. Po śmierci Księżnej Marszałkowej harfa wyjechała do zakupionego dla Henryka Lubomirskiego Przeworska, gdzie zastała ją druga wojna światowa. Muzeum-Zamek w 1967 r. zakupiło inną harfę wykonaną przez ojca i syna Cousineau pod koniec XVIII w. Instrument jest sygnowany, z napisem na pudle rezonansowym „Cousineau pére et fils á Paris”. Na wolutowym zakończeniu komory kołkowej umieszczono cyfry „89”. Harfy Cousineau wyróżniały się pięknym głębokim brzmieniem. Były one udoskonalane licznymi opatentowanymi wynalazkami, takimi jak pedały przestrajające dźwięk o pół tonu przez mechanizm regulujący napięcie strun. Mimo to instrumenty Cousineau miały delikatną strukturę. Z czasem przegrały one konkurencję z patentami wprowadzonymi przez Sebastiana Erarda, dzięki któremu harfa stała się instrumentem nie tylko salonowym, ale także koncertowym.

Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967