Kleszczka

Służąca do wiązania sieci kleszczka, zwana też iglicą, to prosta deseczka wykonana z jednego kawałka drewna. Owalnie zakończona z jednej strony, z drugiej wycięta jest na kształt litery C. W górnej części ma wyżłobiony otwór, z którego wystaje cienka igła, służąca do owijania nici. Każdy rybak miał ich kilka w wielu rozmiarach, umożliwiających wiązanie sieci o oczkach różnej wielkości. Kleszczka długości około 20 cm służyła do wiązania tkaniny sieciowej na zewnętrzną stronę drygawicy, do sani lub podrywki. Mniejszymi wiązano na przykład jądra wewnątrz drygawic lub serca w żakach.

Przed przystąpieniem do wiązania sieci rybak przygotowywał komplet różnej wielkości iglic. Mógł stosować węzły jedno- lub dwuzamachowe. Były dwa sposoby wiązania sieci. Pierwszy sposób to dwukrotne owinięcie nicią bierki i wykonanie węzła, tworzącego pierwsze oczko sieci, które ściągano z bierki i zawieszano na haku. Następnie rybak pod oczko podstawiał bierkę, a nicią nawiniętą na kleszczkę zawiązywał pętlę, owijał nicią dookoła bierkę, dociskał następny węzeł i zsuwał oczko z bierki. Drugi sposób pozwalał uzyskać prostokątny kawałek sieci. Pracę rozpoczynał na listwie o długości równej długości pożądanej sieci. Rybak wykonywał tak zwane ślepe oczko, do którego wiązał pierwsze i kolejne wzdłuż listwy. Po zakończeniu pierwszego rzędu obracał listwę i wykonywał drugi rząd oczek. Każde wykonane jako ostatnie oczko wiązało się z tym zrobionym jako pierwsze w kolejnym rzędzie.

W kolekcji tradycyjnego rybołówstwa w Dziale Etnografii Pomorza Muzeum Narodowego w Szczecinie 28 kleszczek o różnych rozmiarach. Prezentowany egzemplarz używany przez niemieckich rybaków pochodzi z 1. połowy XX wieku ze wsi Pritter (Przytór, obecnie część Świnoujścia). Muzeum podarowany został przez osobę prywatną w 1971 roku. 

Małgorzata Kłosińska-Grzechowiak