Apollo

Apollo Aleksandry Łukaszewicz (1978– ), dr hab. nauk humanistycznych, kuratorki i artystki, specjalizującej się w estetyce filozoficznej, teorii sztuki i kultury, jest jednym z sześciu wielkoformatowych kolaży fotograficznych, tworzących cykl Pytanie o twarz mężczyzny (2004). Artystka mówi o nim: „Myślałam o tym, że nie tylko kobiety, ale też mężczyźni są wpisywani w pewne stereotypowe role i formy, które mają swoje korzenie w początkach cywilizacji europejskiej. W tym sensie jest to praca krytyczna, feministyczna, ale sympatyzująca z mężczyznami. Apollo Belwederski, Hermes, Dawid, Dyskobol, Laokoon, św. Sebastian – to różne formy, w które przez wieki wpisywany jest ideał mężczyzny. Ale czy te wzorce odpowiadają współczesnym mężczyznom? Kim oni są pod maską formy idealnej?”

Ideał mężczyzny starożytnej Grecji jest połączeniem doskonałości duchowej i cielesnej. Ufundowany na filozofii Platona i jego kanoniie etycznym i estetycznym, którego postawą jest triada: dobro, piękno, prawda. Przedstawienie fotografii ciała współczesnego mężczyzny, upozowanego na posąg boga greckiego z głową-maską zasłaniającą twarz, narzuca skojarzenie z dzisiejszym, dynamicznym światem mediów społecznościowych i nieograniczonymi możliwościami samokreacji. Obecnie bez trudu każdy może stworzyć własny wizerunek niezależne od tego kim naprawdę jest i czy przez to staje się lepszym lub szczęśliwszym.

Dominująca w sztuce antyku zasada mimesis, czyli tworzenie perfekcyjnej iluzji rzeczywistości, ukazywanie świata takiego, jakim być powinien, a niekoniecznie jakim jest, w filozofii platońskiej rozumiana była jako tworzenie reprezentacji modelowego, idealnego wyobrażenia rzeczywistego świata. W tym narzuconym przez antyczne nawiązania i skonfrontowanym ze współczesnością kontekście cykl Pytanie o twarz mężczyzny Łukaszewicz jest wyzwaniem intelektualnym, skłania do rewizji własnych postaw oraz do krytycznego filtrowania przekazywanych nam medialnych informacji.

Marlena Chybowska-Butler