Zygmunt August

Matejko to twórca dzieł o tematyce historycznej, przedstawiciel akademizmu, jego twórczość wyróżniała się przedstawianiem historii w sposób nowatorski. Wypracowana przez artystę swoboda wyrazu (środkami malarskimi), subiektywność, jaką zachowywał w odniesieniu do historii, przyczyniły się do stworzenia obrazów historycznych mających kształtować świadomość narodową rodaków.

Portret Zygmunta Augusta został wykonany techniką rysunkową na papierze. Jest to realistyczny szkic uwzględniający indywidualność przedstawionej postaci. Subtelność rysunku zawiera niuanse światłocieniowe nadające ubraniu i twarzy bryłowatość. Matejko to przykład artysty, który podziwiając dzieła swoich poprzedników, czerpał z ich dokonań, doprowadzając własną technikę do mistrzostwa. Tak wypowiadała się o nim jego żona Teodora: „[…] dużo już ma notatek, ale to wszystko mało dla niego – skarży się Teodora – coraz więcej i więcej by robił, bo wszystko mu się podoba, a wszystko mu potrzebne, jest nienasyconym. Czasem, jak nie mogę go wyprowadzić z której galerii lub muzeum, to mu każę oczy zamknąć i wyprowadzam z ogromnym staraniem pierwszymi lepszymi drzwiami – i tak się biedzę”.

Matejko upamiętnił fakt istotny dla historii Polski – unię lubelską z 1569 roku – obrazem powstałym w 300-lecie tego wydarzenia. Zygmunt August jest główną postacią historycznego wydarzenia podpisania aktu unii w Lublinie. Był on ostatnim królem z dynastii Jagiellonów, monarchą stroniącym od wojen, człowiekiem tolerancyjnym.

Wielkie płótno mistrza malarstwa historycznego prezentowany jest w Muzeum Narodowym w Lublinie. Postacią centralną jest król Zygmunt August trzymający krzyż, co podkreśla rolę Opatrzności w tym wydarzeniu historycznym.

Klara Sadkowska