Sala Balowa Kasyna Urzędniczego

Nazwy historyczne:     Sala balowa
Czas powstania:    lata 1893-1894
Architekt:        Julian Karol Cybulski
Artyści:    F. Lęcznar, Ignacy Lęcznar, Karol Stachyra i Józef Rzeszutko - dekoracje stiukowe

Sala balowa, to jedno z nielicznych wnętrz d. Kasyna Urzędniczego z zachowanym historycznym układem i architekturą. Od początku istnienia budynku stanowiła ona najbardziej okazałe i reprezentacyjne pomieszczenie, przeznaczone na wydarzenia, których charakter ściśle określała rola obiektu. Budynek, wraz z obejmującą niemal dwie kondygnacje salą balową, wzniesiony został z fundacji Potockich, w centrum Łańcuta, na działce nazywanej „starą pocztą”. Powstał jako obiekt wolnostojący, elewacją północną zwrócony do ówczesnej głównej arterii Łańcuta. Do jego budowy przystąpiono wiosną 1893 r. po otrzymaniu pozwolenia Zwierzchności Gminnej oraz omówieniu spraw budowlanych z przedsiębiorcami i architektem Julianem Cybulskim, w tym jego pomocnikiem Czadkiem. Oficjalnie Kasyno rozpoczęło działalność w 1895 r.
Architektura Kasyna stylistycznie jest zgodna z trendem historyzmu inspirowanego sztuką renesansową Francji, popularnym od lat 70. XIX w. Zostało ono wybudowane w schyłkowym okresie drugiej fazy neorenesansu francuskiego, nazwanego umownie przez Tadeusza S. Jaroszewskiego „kostiumem francuskim”. Wystrój sali balowej również posiada renesansowy detal, na który składa się fryz narożny, roślinny ornament stiukowy, rozeta, czy ornament wstęgowo-cęgowy balustrad. Pierwsze spotkania towarzyskie odbyły się w sali balowej już pod koniec 1894 r., co potwierdza zapis z dnia 6 października 1894 r., mówiący o „pięknej uroczystości”, podczas której „grono prawie wszystkich oficjalistów żegnało swego kolegę…”. Od tego momentu budynek stał się siedzibą, założonego w Łańcucie ok. 1880 r., Towarzystwa Kasynowego i jako zamknięty klub towarzyski pełnił swą rolę do wybuchu II wojny światowej. W organizowanych z rozmachem imprezach brała udział miejscowa inteligencja, do której oprócz oficjalistów, czyli prywatnych urzędników zatrudnionych w ordynacji Potockich zaliczali się urzędnicy państwowi czy przedstawiciele wolnych zawodów. W ramach działalności Kasyno organizowało rozmaite wydarzenia jak odczyty czy zabawy z tańcami, w tym bale ordynackie z udziałem Alfreda hr. Potockiego. W lokalu Kasyna zezwalano na uprawianie wszelkiego rodzaju gier, z wyjątkiem hazardowych. Kasyno prowadziło też bibliotekę i czytelnię. Przede wszystkim jednak realizowało działalność towarzysko-rozrywkową, głównie zresztą do tego celu zostało powołane. Oprócz zabaw, hucznie organizowanych głównie w karnawale, w lokalu odbywały m.in. urządzane przez Elżbietę hr. Potocką choinki dla ubogich dzieci. Poza salą balową obiekt mieścił znacznie mniejsze, o nieco innym charakterze pomieszczenia, przeznaczone na kawiarnię oraz te wyposażone w stoliki do gry w karty i bilard.


Bibliografia:
Kluz Joanna, Łańcuckie Kasyno Urzędnicze (cz. I), Łańcucki Biuletyn Miejski, nr 72/2017, s. 13-15.
Kluz Joanna, Łańcuckie Kasyno Urzędnicze (cz. II), Łańcucki Biuletyn Miejski, nr 73/2018, s. 13-14.