Szablon farbiarski katagami

Szablony farbiarskie katagami to rodzaj japońskiego rzemiosła artystycznego. Służą do odbijania wzorów na tkaninie. Motywy dekoracyjne w katagami często zaczerpnięte są z japońskiej przyrody. Japończycy odczuwają silną potrzebę harmonii ubioru z otaczającą ich naturą. Każdemu miesiącu przyporządkowali motywy i kolory charakterystyczne dla danej pory roku. Prezentowana forma przestawia motyw kwitnącej wiśni, zwany w Japonii sakura, który obwieszcza nadejście wiosny oraz symbolizuje miłość i radość. Kwiat sakury wiąże się również z przemijaniem Mono no aware. Jego ulotność miała symbolizować życie samurajów, którzy mieli pięknie zakwitnąć, aby po chwili umrzeć. Matsudaira Sadanobu, polityk i poeta okresu Edo, utrzymywał, że gałązki i kwiaty sakury swą prostotą i urodą oddają charakter Japonii. Katagami (jap. kata – forma, szablon oraz gami – papier) wykonuje się z wielowarstwowego papieru czerpanego katajigami nasączonego sokiem z owocu kaki – persymony. Papier należy skleić, zakonserwować, wysuszyć i utwardzić w procesie murokarashiii, który jest rodzajem wędzenia. Dzięki takiemu przygotowaniu, staje się niemal wodoodporny. Rzemieślnik, zwany w Japonii rzeźbiarzem hiroshi, za pomocą specjalnego narzędzia wycina w nim wzory. Szablony swą formą przypominają papierowe koronki. Pełnią rolę matrycy pozwalającej na powielanie wzorów na tkaninie. Artysta układa formę na płótnie i pokrywa ją pastą ryżową nori. Następnie farbuje materiał przez zanurzenie go w barwniku lub nałożenie koloru szczoteczką. Po usunięciu pasty tkaninę płucze i suszy, miejsca nią pokryte pozostają nieufarbowane. Technika farbowania tkanin przy użyciu szablonów i nori nazywa się w Japonii katazome.

Katarzyna Findlik-Gawron