Szablon farbiarski katagami

Motywy dekoracyjne w katagami najczęściej są zaczerpnięte z japońskiej przyrody. Chętnie wykorzystywanym wzorem szablonów są bambusy, kwiaty śliwy, wiśni oraz chryzantem. Artyści czerpią również inspiracje z życia codziennego Japończyków. Na szablonach pojawiają się parasolki, wachlarze, tykwy na wodę, nie brakuje także geometrycznych i abstrakcyjnych deseni. Prezentowany szablon farbiarski katagami przedstawia chryzantemy otoczone motywem stylizowanych chmur na tle pionowych pasków. Kwiaty wycięto po przekątnej, w formie litery Z. Takie ułożenie wzoru na tkaninie dodaje rysunkowi dynamiki. Wzór cesarskiej chryzantemy, zwany w Japonii kiku, jest personifikacją wytrwałości, zdecydowania i nienaruszalności tradycji. Chryzantemy, zwane kwiatami słońca, szczególnie podziwiane są we wrześniu, kiedy to obchodzone jest ich święto. Japończycy ozdabiają nimi wówczas domy, samochody, miasta i wsie. Według popularnych wierzeń, zerwany w dzień ich święta kwiat chryzantemy ma wyjątkową moc, zapewniającą młodość i długowieczność. Katagami (jap. kata – forma, szablon oraz gami – papier) jest rodzajem japońskiego rzemiosła artystycznego. Formy wykonuje się z wielowarstwowego papieru czerpanego katajigami nasączonego sokiem persymony, który zawiera taniny. W procesie utleniania powodują one jasnobrązową barwę. Katagami przypominają papierowe koronki, są wiotkie i delikatne. Pełnią rolę matrycy pozwalającej na powielanie wzorów. Artysta układa formę na tkaninie i pokrywa ją pastą ryżową nori. Następnie farbuje materiał przez zanurzenie go w barwniku lub nałożenie koloru szczoteczką. Gdy nori zostaje usunięta, tkaninę płucze i suszy. Miejsca pokryte pastą pozostają nieufarbowane. Technika wytwarzania szablonów farbiarskich liczy już ponad tysiąc lat. Obecnie katagami wykorzystywane są również do dekoracji ścian i drzwi w japońskich domach.

Katarzyna Findlik-Gawron