Figura kultu zmarłych

Wyrzeźbiona w steatycie figurka kultu zmarłych pomdo przedstawia postać ludzką w pozycji siedzącej z podkurczonymi nogami. Rzeźby steatytowe są rzadkością w Afryce Subsaharyjskiej. Odkrywane podczas prac rolnych w Sierra Leone, m.in. przez ludy Mende, Kono, Temne i Limba nazywane są nomolisia (liczba pojedyncza nomoli), natomiast w sąsiedniej Gwinei i Liberii, m.in. przez Kissi, zwane są pomda lub pomta (liczba pojedyncza pomdo). Każde odkrycie jest odczytywane jako dobry znak. Kissi traktują te rzeźby jak powracających przodków, natomiast dla mieszkańców Sierra Leone są duchami opiekuńczymi plonów.

Problem sprawia zarówno datowanie figur pomda i nomolisia, jak i określenie grupy etnicznej, której przedstawiciele je wykonali. Według niektórych badaczy pochodzą z XV–XVI wieku, z czasów pierwszych kontaktów Portugalczyków z mieszkańcami przybrzeżnych obszarów Sierra Leone, o czym świadczą elementy szesnastowiecznego stroju portugalskiego widoczne na rzeźbach. W ostatnich dziesięcioleciach zarówno nomolisia jak i pomda stały się produktem turystycznym, niepowtarzalną pamiątką z rzadko odwiedzanych krańców Afryki Zachodniej.

Katarzyna Findlik-Gawron