Figura kultu zmarłych

Rzeźba związana z kultem zmarłych, zwana w języku kissi pomdo (liczba mnoga pomda lub pomta), przedstawia postać ludzką w pozycji siedzącej z podkurczonymi nogami, która trzyma w dłoniach bliżej nieokreślone przedmioty, kształtem przypominające motyki. Figurkę wyrzeźbiono w steatycie, miękkiej skale mikrokrystalicznej.

Afrykańska rzeźba kamienna nawiązuje do symbolicznych właściwości tego surowca, który uważany jest za materiał trwały i niezniszczalny. Ważna jest symbolika poszczególnych elementów rzeźby oraz atrybutów postaci. Omawiana figurka pomdo ma dużą, podłużną głowę, której czubek wielokrotnie okrąża spirala. Być może w ten sposób przedstawiono fryzurę lub nakrycie głowy postaci, która jako najważniejsza część ciała, siedlisko duszy i myśli człowieka, często zajmuje najwięcej miejsca. Podkreślony brzuch, pępek i narządy płciowe są traktowane jako symbole prokreacji, łączności pokoleń. Natomiast nakrycie głowy, fryzura, laska, czy inne atrybuty mają wskazać na konkretną jednostkę, jej pozycję i rolę społeczną.

Kissi traktują rzeźby pomda jako manifestację ich zmarłych przodków. Stawiają je na rodzinnych ołtarzach kultowych. Niektóre z nich po śmierci właściciela wkładane są do jego grobu. Zazwyczaj dotyczy to figurek zaopatrzonych w przedmioty magiczne, takie jak ostrza grotów lub motyki.

Katarzyna Findlik-Gawron