Bez tytułu (Żelazna 103 1)

Jedno z czarno-białych ujęć, obok MPOLIN-M1068, wykonanych szerokokątnym obiektywem, prezentujące aktualny widok budynku przy ul. Żelaznej 103 w Warszawie, mieszczącego w czasie II wojny światowej „Befehlstelle" (stanowisko dowodzenia). Kamienica od 15.07.1942 r. była siedzibą Vernichtungskommando, czyli ekipy eksterminacyjnej Sonderkommando der Sipo-Umsiedlung. Z tego miejsca Hermann Höfle osobiście kierował wywózką Żydów z getta warszawskiego do obozu zagłady w Treblince. W piwnicach budynku mieściło się więzienie, w którym przetrzymywano Żydów złapanych poza gettem. Na podwórku kamienicy regularnie przeprowadzano egzekucje. Podczas powstania w getcie warszawskim, 23.04.1943, grupa bojowników pod wodzą Natana Szulca dokonała ataku na areszt, próbując uwolnić więźniów. Akcja zakończyła się klęską powstańców. Niemcy opuścili budynek w lipcu 1943 roku.

Po wojnie na zewnętrznej ścianie kamienicy umieszczono tablicę pamiątkową z napisem: „Cześć ich pamięci. W tym domu w 1943 r. w lochach gestapo zamęczono na śmierć tysiące Żydów warszawskiego getta”.

Małgorzata Bogdańska-Krzyżanek