Portret panny Cieszkowskiej

Moda od zawsze była wyrazem identyfikacji z daną grupą społeczną, a tym samym ze stylem życia, zachowaniem i światopoglądem. Dbałość o to, w co się ubierano, była zatem symbolicznym biletem wizytowym. Strój miał bowiem uosabiać dobry gust oraz przede wszystkim bogactwo i pozycję społeczną rodziny.

W drugiej połowie XVIII wieku lubowano się w wyrazistych tkaninach i materiałach, utrzymanych w kolorystyce żółtej, błękitnej, pomarańczowej lub zielonej. Panujące tendencje w modzie polskiej, choć zaczerpnięte z zachodniej Europy, nakazywały, by ubiór kobiecy był dodatkowo ozdobiony maksymalną ilością ozdób oraz kosztowności.

Polskie elegantki w omawianym okresie naśladowały trendy głównie z Francji oraz Anglii. Najnowsze francuskie kreacje były im znane nie tylko z żurnalowych rycin, ale i z autopsji, kobiety z najmożniejszych rodzin magnackich często gościły bowiem we francuskich pałacach, a pałac wersalski był im niekiedy lepiej znany niż sale warszawskiego zamku. W garderobie XVIII-wiecznych dam nie mogło zatem zabraknąć gorsetów i owalnych rogówek, czyli niewygodnych elementów ubioru, które choć krępowały swobodne poruszanie się, nadawały sylwetce żurnalowy kształt. Należy również pamiętać, że Polki, choć czerpały z mody zachodniej, niejednokrotnie upiększały swoje ubiory o detale rodzime. Nic więc dziwnego, że cudzoziemcy podróżujący po XVIII-wiecznej Polsce w swoich pamiętnikach z entuzjazmem wspominali niezwykle ciekawie i elegancko ubrane szlachcianki. Taką pozytywną opinię można znaleźć między innymi w wypowiedzi Fryderyka Schulza w Podróżach Inflantczyka z Rygi do Warszawy i po Polsce w latach 1791–1793: „Kobiecego stroju podstawą jest francusko-angielska moda; szczegóły pomniejsze dodają Polki, z własnego smaku i wynalazku je czerpiąc. Ubranie głowy ma swą właściwość i odznacza się czymś pośrednim pomiędzy sztywnością francuską a naturalnością angielską, co bardzo wdzięcznie zdaje się Wschód przypominać. W tym względzie są panie niewyczerpane i obfite w wynalazki. Nawet w razach uroczystych galowym ubiorem, które wszędzie są sztywne i ciężkie, umieją nadać lekkość, powiewność, które miło w oczy wpadają. Umiejętnie też ubierają się w brylanty”.