Maska sirige

Maska sirige (w jęz. sigi-so awa danu) symbolizuje dom piętrowy wielopokoleniowej rodziny. Podobnie jak inne maski dogońskie tańczy w trakcie świąt pogrzebowych Dama kończących długi okres opłakiwania zmarłego. Maski występujące podczas tego święta są odbiciem świata znanego Dogonom. Pojawiają się wśród nich przedstawienia zwierząt żyjących w buszu, wyobrażenia sąsiednich ludów, reprezentanci zawodów wykonywanych przez Dogonów i związani z tym przedstawiciele kast. Wśród masek można również dostrzec postaci mityczne oraz symboliczne przedstawienia przedmiotów materialnych. Według ustnej tradycji maski pochodzą z buszu – świata zamieszkiwanego przez dzikie zwierzęta i inne groźne dla zwykłych ludzi stworzenia. Ich sekret mieszkańcom buszu wykradła kobieta, ale w wiosce, do której przyniosła swoje trofeum, uznano, że ich siła – trudna do okiełznania – jest niebezpieczna dla kobiet i dlatego stały się domeną mężczyzn. Nawet współcześnie kobiety nie powinny oglądać masek, gdyż widok ten mógłby źle wpłynąć na ich płodność. Ze względu na pochodzenie maski reprezentują świat zewnętrzny, pochodzący z buszu, zamieszkały przez istoty obdarzone nadnaturalnymi cechami i wiedzą niedostępną zwykłym ludziom. Wchodząc do wioski stają się łącznikiem między światem Dogonów a światem nadprzyrodzonym, przynoszą też mądrość – choć tylko niewielu potrafi ją dostrzec i przyswoić.

Tancerzami są wyłącznie mężczyźni, członkowie stowarzyszenia Awa, które jest częścią kultu o tej samej nazwie. Termin „awa” pochodzi z sekretnego języka sigi-so i ma kilka znaczeń. Oprócz stowarzyszenia i kultu, oznacza też maskę – kompletną z całym strojem z włókien oraz pierwszego zmarłego przodka, który zamienił się w węża.

Ewa Prądzyńska