Taler auf die Beisetzung Bogislaus XIV. | Talar z okazji uroczystego pogrzebu księcia Bogusława XIV

Bezpotomna śmierć księcia Bogusława XIV w 1637 roku doprowadziła do wygaśnięcia dynastii Gryfitów i podziału Pomorza Zachodniego. Z powodu trwającej wojny trzydziestoletniej oficjalne pożegnanie ostatniego władcy pomorskiego odbyło się 17 lat później. Z tej okazji w 1654 roku wybito serię niezwykłych monet okolicznościowych, których treści wiązały się zarówno z odejściem księcia, jak i kresem całej dynastii. Monety nie były przeznaczone do obiegu dlatego wyróżniały się oryginalnym wyglądem i czasami bardziej przypominały medale. Szczególnie wymowne jest przedstawienie wspiętego ukoronowanego gryfa z tarczami herbowymi na skrzydłach, stojącego na pniu powalonego drzewa, obok którego umieszczono czaszkę. Z pnia wyrastają dwa młode pędy, na których widnieją herby Szwecji i Brandenburgii, sukcesorów podzielonego Pomorza. Ten niezwykle przemyślany koncepcyjnie motyw pnia dębu symbolizuje wygasłą dynastię, a dwa młode pędy wskazują na spadkobierców. Promieniste słońce u góry obrazu daje pewną nadzieję i umacnia optymistyczne przesłanie symboliki. Stronę odwrotną talara wypełniają inskrypcje umieszczone na całej jego powierzchni. Centralnie umieszczony wielowierszowy napis po łacinie jest doniesieniem pogrzebowym, swoistą klepsydrą, informującą o pogrzebie ostatniego władcy z rodu Gryfitów, datach jego urodzin i śmierci. Napis po niemiecku w potrójnym otoku ma specjalne przesłanie, prośbę do Boga o dalszą opiekę nad Pomorzem, już pod nowymi symbolami – trzech koron (Szwecji) i berła (Brandenburgii). Talary mają sygnaturę doskonałego szczecińskiego złotnika i medaliera Gottfrieda Tabberta i jemu w dużym stopniu zawdzięczają wysoki poziom artystyczny. Moneta wywodzi się ze słynnej kolekcji greifswaldzkiego kolekcjonera Carla Friedricha Poggego (1753–1840), która w 1903 roku została sprzedana na aukcji. W wielotysięcznym zbiorze zgromadzonych zostało ponad 850 pomorskich monet i medali, nigdy dotąd w takiej liczbie nie występujących razem. Do zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie została nabyta w 2013 roku na aukcji w Berlinie (kolekcja pomorska prof. Helmuta Hahna).

Genowefa Horoszko