Zydel

Krzesło o charakterystycznej formie z trapezowym siedziskiem i profilowanym symetrycznie oparciem, w którego części centralnej znajduje się uchwyt, najczęściej w kształcie serca nazywamy zydlem. Krzesła takie wywodzą się z meblarstwa renesansowego, kiedy widzimy je w komnatach panujących i znamienitych obywateli. W wieku XVII używało ich już mieszczaństwo i szlachta oraz najbogatsze chłopstwo. W XVIII stuleciu powoli przenikały do warstw najniższych, najpierw na Śląsku, Pomorzu Zachodnim, Warmii, Mazurach, następnie już w XIX wieku, na Kurpiach i w górach – na Podhalu, w Beskidzie Śląskim i Żywieckim. Na pozostałym terenie Polski były mało znane, lub w ogóle nie używane. Ich regionalne odmiany różniła przede wszystkim malatura oraz wycięcie oparcia, tzw. zaplecka. Na Pomorzu Zachodnim oparcia niektórych zydli wycinane były na podobieństwo jedno- lub dwugłowego orła.

Krzesło tego typu ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie ma trapezowe siedzisko o ściętych narożnikach i ozdobnie wycięte oparcie. Wycięcia są symetryczne i „ażurowe”, tj. dające dużo wolnej przestrzeni w stosunku do typowych pomorskich zydli. Wycięcie przedstawia dwugłowego orła zwieńczonego koroną. Środek oparcia wycięty jest w kształcie serca natomiast w dolnej partii znajdują się wycięcia w kształcie nóg i ogona ptaka. Szerokość oparcia wyznacza linia orlich skrzydeł. Nieomal tak samo szerokie siedzisko wsparte jest na czterech szeroko rozstawionych nogach. Siedzisko i nogi pomalowane są jednolicie na kolor ciemnogranatowy, oparcie jest ciemnobrązowe, natomiast kolorami królewskimi: czerwonym i złotym zaznaczono kontury orła i korony.

Iwona Karwowska