Globus polityczny

Mały globus polityczny Ziemi z 1938 roku, autorstwa prof. Eugeniusza Romera, podziałka 1 : 100 mln, jest egzemplarzem bardzo rzadkim. Opracowanie naukowe i druk wykonała Spółka Akcyjna „Książnica-Atlas” Lwów–Warszawa oraz Instytut Kartograficzny im. E. Romera. Ze względu na małą skalę treść kartograficzna została ograniczona do minimum. Zgodnie z legendą przedstawiono stolice i inne miasta. Umieszczono nazwę POLSKA, ale stolicę opisano już tylko skrótem War. Powierzchnie państw są zaznaczone różnymi kolorami – Polska na czerwono. Elementy hydrograficzne przedstawiono w kolorze czarnym. Nie zawsze dbano o zmiany nazw na mapie – na globusie widnieje nadal zapis Konstantynopol, mimo że w 1930 roku został przemianowany na Istanbul (polski Stambuł).

Globus z mapą profesora Eugeniusza Romera pochodzi z drugiej edycji (pierwsza w 1935 roku), która nie została całkowicie rozpowszechniona, wydanej przez Książnicę-Atlas we Lwowie. Wygląd globusa zależy od wyposażenia technicznego, czyli postumentu i „ramienia” podtrzymującego kulę globu. Jego nietypową cechą jest sposób umocowania kuli na ramieniu drucianym, a nie jak w wydanych w tej samej skali w 1935 roku wyposażonych w ramię lane modelach „Witeź”. Zarówno pierwszą, jak i drugą serię globusów wykonano z mapami oklejonymi na kuli metalowej, co wyróżnia je nie tylko wśród globusów lwowskich, lecz także od wszystkich innych globusów polskojęzycznych. Szczęśliwym zbiegiem okoliczności w czasie II wojny światowej globus ten został ocalony przez profesora Franciszka Uhorczaka, byłego pracownika Instytutu Kartograficznego we Lwowie. W 1982 roku został przekazany Muzeum Wincentego Pola przez Helenę Uhorczakową. Był eksponowany na wielu wystawach w Lublinie (Muzeum Wincentego Pola), Krakowie (Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius) oraz w Warszawie (Muzeum Geodezyjne).

Grażyna Połuszejko