Zapinka pendentu, księcia Kazimierza VI/IX (1557-1605)

Srebrna zapinka należy do zespołu okuć pasa i pendentu, wydobytych z jednego z sarkofagów książęcych z krypty kościoła zamkowego w Szczecinie. Zakończona haczykiem, służyła do przypinania do pasa rzemienia podtrzymującego pochwę rapiera. Do zespołu należą ponadto: trzyczęściowa sprzączka, dwie szlufki, okucia zakończeń pasa, a także różnej wielkości klamry. Wykonane ze srebra elementy pokrywa niemal w całości dekoracja roślinno-zoomorficzna, grawerowana, na niellowanym tle. Zapinka z haczykiem jest zdobiona przedstawieniem ptaka pośród wici roślinnej, a także ornamentem z motywem goździków. Haczyk pokryty wzorem przypominającym łuski nawiązuje kształtem do sylwetki węża.

Popularne w XVI i w 1. połowie XVII wieku pendenty składały się z noszonego w talii pasa, do którego przypinano dodatkowe paski podtrzymujące rapier, szpadę lub miecz. Przy reprezentacyjnych strojach występowały zwykle pendenty dostosowane do nich dekoracją: obszywane podobną jak ubiór tkaniną, zdobione pasmanterią, haftowane złotą nicią, jedwabiem lub perłami. W drugim dziesięcioleciu XVII wieku weszły też w modę bandoliery, czyli zakładane ukośnie przez ramię szerokie pasy służące do noszenia broni białej. W szczecińskich zbiorach zachowały się fragmenty dwóch bandolierów. Jeden z nich, należący zapewne do Bogusława XIV, został uszyty ze lśniącej, złotolitej tkaniny, natomiast drugi dekorowany jest niezwykle efektownym, wypukłym haftem o motywach roślinnych, wykonanym nićmi z oplotem ze złoconego srebra.

Monika Frankowska-Makała