Martwy język

Malarstwo Moniki Krygier (1953– ) oscyluje wokół podstawowych cech obrazu: gry koloru z płaszczyzną, potencjału światła i faktury, relacji abstrakcji i natury, rytmu i powtórzenia. Artystka w przemyślany sposób używa znaku plastycznego, organicznych w kształcie form, stosuje zredukowaną do kilku czystych kolorów paletę barw.

W jej twórczości można dostrzec wpływ łódzkiej awangardy, wynikający poniekąd z jej pochodzenia. Wychowała się w rodzinie architektów i artystów. Jej rodzice Krystyna i Stefan Krygierowie byli uczniami i przyjaciółmi Władysława Strzemińskiego (1893–1952), odrzucającego wszelką iluzyjność w obrazie, który według niego winien osiągnąć absolutną jedność kolorów i form z płaszczyzną. Strzemiński tworzył później rysunki, w których jego unistyczne podejście ustąpiło miejsca znakowaniu pewnych systemów natury, takich jak pejzaż, a swoje obserwacje transponował na „organizm malarski”.

Monika Krygier wypracowała własny język formalny, na który przekłada swoje spostrzeżenia. Obrazom nadaje tytuły, podsuwając dodatkowe tropy interpretacyjne. Martwy język z jednej strony nawiązuje do ikonicznego języka sztuki złożonego ze znaków zamiast słów, który wnikliwy odbiorca może rozszyfrować, z drugiej do pojęcia „końca sztuki” ogłaszanego wielokrotnie w drugiej połowie XX w. Jednak, jak pisał amerykański filozof Arthur Danto (1924–2013), to nie sama sztuka się skończyła, tylko sposób jej odbioru i pisania o sztuce. To co się skończyło to narracja, a nie przedmiot narracji. Martwy język nie oznacza więc, że nie istnieje, tylko że funkcjonuje w ograniczonym obszarze.

Prace z cyklu Moja gramatyka, z którego pochodzi prezentowany obraz, zostały wyróżnione Nagrodą Krytyków Sztuki na 19. Festiwalu Polskiego Malarstwa Współczesnego w Szczecinie w 2002 roku.

Marlena Chybowska-Butler