Projekt polichromii kościoła Mariackiego w Krakowie

Jan Matejko w poczuciu misji – przemawiania do świadomości społecznej, czerpiąc z akademizmu, stał się malarzem historycznym. Malarstwo było jego powołaniem i sposobem na kształtowanie świadomości narodowej.

Ojciec Matejki uważał, że syn powinien zostać kapłanem, jego powołaniem było jednak malarstwo, do którego zachęcała go matka. Jego najstarszy brat był historykiem i pracował w Bibliotece Jagiellońskiej. W 1865 roku Matejko należał do miejskiej komisji konserwatorskiej.

W 1873 roku został dyrektorem Szkoły Sztuk Pięknych. Jego uczniami byli: Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer i Jacek Malczewski, to właśnie oni przenosili rysunki z kartonów Matejki na ściany i odtwarzali polichromie.
Przy wielkiej restauracji kościoła Mariackiego w Krakowie w latach 1887–1891 prace architektoniczne nadzorował Tadeusz Stryjeński, nad wystrojem wnętrz pracowali między innymi: J. Matejko, Z. Langman, S. Wyspiański, J. Mehoffer, T. Dmochowski.

W latach 80. XIX wieku wzmogło się zainteresowanie Matejki motywami religijnymi w malarstwie. Osobiście związany z kościołem Mariackim brał udział w pracach nad dekoracją malarską wnętrza. Był pomysłodawcą całej polichromii, nad którą pracował przez dwa lata. Dekoracja składa się z motywu aniołów z wezwaniami modlitewnymi oraz z ornamentów roślinnych i arabesek. Stworzył jedno z największych dzieł polskiego malarstwa monumentalnego. Było to rozwiązanie nowatorskie, ponieważ w zabytkowym kościele zastosowano freski niearchaizowane.

Klara Sadkowska