Naczynie do serwowania jedzenia, napojów i guarapo

Wielu mieszkańców Ameryki Południowej wykorzystuje tykwy, czyli zdrewniałe i grube owocnie niektórych roślin bignoniowatych i dyniowatych zwane też kalebasami, jako przedmioty codziennego użytku i instrumenty muzyczne. Prezentowaną miskę zrobiono właśnie z przeciętego na pół owocu drzewa kalebasowego (Crescentia cujete), uprawianego w pobliżu osad grupy Noanamá (Waunana), zamieszkującej dorzecze San Juan, rzeki uchodzącej do Pacyfiku, płynącej przez obszar departamentu Chocó w zachodniej Kolumbii. Tego rodzaju naczynia służą tam do serwowania jedzenia i napojów, w tym powszechnie popijanego podczas uczt guarapo – sfermentowanego trunku z soku trzciny cukrowej.

Kalebasy zbierane są przez mężczyzn, którzy przycinają je do odpowiedniego kształtu i rozmiaru, następnie za pomocą noża wydrążają biały miąższ, wygładzają wnętrze i na kilka tygodni pozostawiają je do wyschnięcia. Gdy przeschną, ozdabiane są przez kobiety. Typowa dla grupy Noanamá ornamentacja wykonywana jest za pomocą małego, metalowego narzędzia, którego ślady w postaci płytkich i drobnych nacięć widoczne są na wyrytych rysunkach. Wzory przedstawiane na naczyniach to przede wszystkim motywy geometryczne i zoomorficzne: postacie raków, żółwi, żab, jaszczurek, ptaków; rzadziej zdarzają się rysunki antropomorficzne.

Na zaprezentowanej misce wyryto oprócz postaci ludzkiej najprawdopodobniej także, często występujący w sztuce Noanamá, wzór żółwia lądowego w towarzystwie mniejszego żółwia oraz raka. Wewnątrz obiektu znajduje się napis „Noanama” – oznaczenie wtórnie wykonane przez Borysa Malkina, antropologa prowadzącego w latach 1968–1972 badania terenowe wśród Noanamá, od których pozyskał omawianą tykwę.

Katarzyna Findlik-Gawron