Sobieska Teresa Kunegunda (1676-1730) - portret

Postać Teresy Kunegundy Sobieskiej (1676-1730) została usytuowana na tle fragmentu pałacu (widoczna północna galeria wraz z wieżą) oraz szpaleru drzew parkowych, otaczających wilanowską rezydencję jej ojca. Młoda, ciemnowłosa królewna, o delikatnych i regularnych rysach owalnej twarzy, siedząca na bladoczerwonej poduszce (ujęcie 3/4, poniżej kolan), trzyma w wyciągniętej prawej ręce rozwinięty kwiat róży na krótkiej łodyżce, natomiast jej lewa ręka spoczywa na kolanach, dotykając fałdów sukni w zróżnicowanych odcieniach niebieskości. Poły czerwonego szala, przewieszonego przez prawe ramię portretowanej, rozwiewają podmuchy wiatru, ożywiając dość statyczną kompozycję i wprowadzając do oficjalnej konwencji, w jakiej utrzymany został wizerunek, nieco swobodniejszy akcent.

Bernard O’Connor (ok. 1666-1698), nadworny lekarz Jana III (1629-1696), tak opisuje królewnę i jej zamążpójście za Elektora Bawarii Maksymiliana II Emanuela (1662-1726) 15 sierpnia 1694 r. w Warszawie: „Król jednę miał tylko córkę, któréj imię Kunegunda Teressa; lubo nie była ona doskonałą pięknością, przecież ładna, choć wzrostu miernego. Wdziękami, wesołością, dowcipem, nie można jéj równać z matką, przecież nie zbywało jéj na pięknym rozumie. Oprócz polskiego, posiada łaciński, włoski i francuzki język, grzeczna i uprzejma w rozumie, za moich czasów wydaną została za panującego dziś elektora Bawarskiego, który się o jéj rękę starał” (cytat za: L. Rogalski, Dzieje Jana III. Sobieskiego, Króla Polskiego, Wielkiego Księcia Litewskiego, Warszawa 1847, s. 522).

W połowie XX w. Tadeusz Mańkowski hipotetycznie przypisywał (ostrożnie dobierając słowa: „można by przypisać”) obraz Jerzemu Eleuterowi Szymonowiczowi Siemiginowskiemu (ok. 1660-między 1708 a 1711) (zob. T. Mańkowski, Malarstwo na dworze Jana III i stosunek Sobieskiego do malarstwa, „BHS”, nr 1-4, R. XII, Warszawa 1950, s. 234). Obecnie autorstwo dzieła wiąże się z niezidentyfikowanym artystą, działającym w kręgu królewskiego dworu w Wilanowie.

Teresa Kunegunda Sobieska (1676-1730); Bernard O’Connor (ok. 1666-1698), nadworny lekarz króla Polski Jana III; rozwinięty kwiat róży; szpaler drzew parkowych; królewski dwór Sobieskich w Wilanowie; Jerzy Eleuter Szymonowicz Siemiginowski (ok. 1660-między 1708 a 1711); Tadeusz Mańkowski.

Agnieszka Woźniak-Wieczorek