Tarnowska Zofia z Odrowążów, Kosteżyna (zm. 1580) - portret

Przedstawiona na obrazie Zofia z Odrowążów 1o voto Tarnowska, 2o voto Kostkowa (zm. 1580) przyszła na świat jako córka Stanisława ze Sprowy Odrowąża, wojewody ruskiego i Anny księżny mazowieckiej. 9 listopada 1555 r. wojewodzianka Zofia Odrowążówna poślubiła swojego pierwszego męża, Jana Krzysztofa Tarnowskiego (1537-1567), kasztelana wojnickiego, starostę sandomierskiego i stryjskiego. Owdowiawszy, w 1574 r. powtórnie wyszła za mąż za Jana Kostkę (ok. 1529-1581), wojewodę sandomierskiego (a także: podskarbiego pruskiego i kasztelana gdańskiego). Była „dziedziczką olbrzymiej fortuny jarosławskiej na Rusi”, fundatorką kolegium jezuitów w Jarosławiu.

Portret ukazuje kobietę w średnim wieku, siedzącą na krześle (ujęcie do kolan) przy stole nakrytym szkarłatną materią, na którym stoi krucyfiks i kaflowy zegarek. W prawym górnym rogu obrazu znajduje się tarcza herbowa z godłem Odrowążów. Portretowana jest ubrana w skromną, ciemną suknię z długimi jasnymi rękawami, zakończoną pod szyją białą plisowaną kryzą. Na głowie nosi szyty perłami kwef, z którego spływa biały przezroczysty welon. Na piersi ma zawieszony wysadzany kamieniami klejnot ze zwisającym medalionem. Rękawy sukni zdobią szerokie złote bransolety, również wysadzane kamieniami. W prawym ręku trzyma chustkę, lewa jest oparta o górną krawędź książki, opartej na blacie stołu. Ciemne tło przełamuje u góry upięta sfałdowana brunatna draperia.

Zofia z Odrowążów primo voto Tarnowska, secundo voto Kostkowa; Jan Krzysztof Tarnowski; Jan Kostka; historyczna kolekcja wilanowska.

Agnieszka Woźniak-Wieczorek