To mogło zdarzyć się także i teraz

Rysunek jest ilustracją do historii opisanej w książce Hanny Krall „Żal” (Warszawa 2007). Cadyk Menachem Mendel Morgenstern, znany później jako Kocker Rebe, w 1829 roku opuścił Tomaszów i postanowił osiedlić się w Kocku – miasteczku niedaleko Lublina, w którym ludność żydowska stanowiła ok. 30 procent populacji. Został jednak przez mieszkańców przywitany kamieniami. Paradoksalnie jednak nie odstraszyło go to, a zachęciło do osiedlenia, gdyż uznał, że ludzi ci, wyrażając w tak skrajny sposób swoje poglądy i emocje, nie są obojętni na – jak to formułuje Krall – „sprawy najważniejsze”. Ze źródeł historycznych wynika, że Kocker Rebe zyskał wielki autorytet i założył w mieście ośrodek chasydzki. Dzięki niemu Kock odwiedzany był przez Żydów z całej Polski, a nawet z zagranicy. Josef Morgenstern, prawnuk Menachema Mendla, był rabinem kockim w latach 1924–1939. Na cmentarzu żydowskim w Kocku znajduje się jego betonowy grób, który wierni odwiedzają do dzisiaj.

MBK