Roman Polański na fotografii

Roman Polański (ur. 1933) wyjeżdżał z Polski na Zachód w 1962 r. już jako sławny filmowiec. Miał na koncie sukcesy międzynarodowe: najpierw obsypaną nagrodami etiudę „Dwóch ludzi z szafą”, później debiut pełnometrażowy „Nóż w wodzie” (1963), pierwszy film polski nominowany do Oscara. Do Polski jako reżyser filmowy powrócił dopiero na przełomie XX i XXI w., pracując nad adaptacją wojennych wspomnień Władysława Szpilmana „Pianista”. „Od wielu lat chciałem zrobić film o tym okresie, nie mogłem jednak znaleźć właściwego tematu, właściwego materiału” – mówił. Wcześniej Steven Spielberg proponował mu reżyserię „Listy Schindlera”, ale Polański uznał, że film o krakowskim getcie byłby zbyt blisko jego osobistych doświadczeń. „Gdybym pracował w miejscach, które mają dla mnie znaczenie historyczne i osobiste, straciłyby one dla mnie to znaczenie i stałyby się zaledwie dekoracjami do filmu” („Wywiad z Polańskim”, https://kultura.onet.pl/film/wiadomosci/wywiad-z-polanskim/34t9ll0, dostęp 28.08.2020).

Pierwszy jednak jego powrót nastąpił, gdy w czerwcu 1981 r. wystawiał w warszawskim Teatrze na Woli sztukę Petera Shaffera „Amadeusz”. Nie tylko ją wyreżyserował, ale zagrał też rolę Wolfganga Amadeusza Mozarta (w jego zaciekłego wroga Antonio Salieriego wcielił się Tadeusz Łomnicki). Premiera odbyła się 23 czerwca 1981 r., w tym też czasie w teatralnej garderobie powstało zdjęcie Krzysztofa Gierałtowskiego.

Renata Piątkowska