Szpila ze spiralną główką

Szpila z brązu, którą znaleziono w miejscowości Przewóz prawdopodobnie na początku XIX wieku była elementem wyposażenia nieznanego grobu. Ten świetnie zachowany przedmiot ma imponującą główkę w formie spiralnej dwunastozwojowej tarczki wykonanej z czworograniastego drutu i trzpień z drutu okrągłego w przekroju. Szpilę należy datować na wczesną epokę żelaza, tj. okres halsztacki C–D (ok. 750–450/400 p.n.e.) i wiązać najpewniej z ludnością kultury pomorskiej. Szpile, obok bransolet, często stanowiły wyposażenie grobów. Zbliżone okazy z tarczowatą główką spotykane są w tym okresie również na cmentarzyskach ludności kultury łużyckiej, m.in. na Śląsku i w Wielkopolsce oraz w skarbach. Szpile są zaliczane do kategorii ozdób, które służyły do spinania szat wierzchnich. Najstarsze pojawiają się już we wczesnej epoce brązu i wiązane są ze strojem ludności kultury unietyckiej. Charakteryzują je różnorodnie uformowane główki – od bardzo prostych do niezwykle wyszukanych. Niektóre szpile są typowymi przedmiotami dla danej jednostki kulturowej i tym samym stają się jednym z jej wyznaczników, np. szpila skrzydełkowata jest charakterystyczna dla kultury jastorfskiej. Oprócz najczęstszych, metalowych szpil znane są również okazy z kości zwierząt, np. ptaków.

Monika Witek