Skyfos czarnofirnisowany

W ceramice Starożytnej Grecji istniało wiele kształtów naczyń przeznaczonych do picia wina. Szeroko rozpowszechnione były m.in. skyfosy, o kształcie kubków na cylindrycznych stopkach z dwoma uchwytami. Taki właśnie typ reprezentuje zabytek wilanowski. Został wykonany z jasnoczerwonej gliny, której kolor skrywa jednak czarny firnis (pokost). Naczynie zostało w przeszłości rozbite, jednak w procesie konserwacji sklejono je z wielu fragmentów, a ubytki uzupełniono masą w kolorze gliny.

Jak powstało wilanowski skyfos? Najpierw wytoczono go na kole garncarskim i doklejono uchwyty. Po przeschnięciu część powierzchni pokryto firnisem, czyli delikatną, specjalnie przygotowaną i oczyszczoną glinką bogatą w żelazo. Jednak czarny kolor pojawił się dopiero po wypale w piecu. Najpierw naczynia wypalano w atmosferze z dostępem tlenu, a po osiągnięciu odpowiedniej temperatury odcinano jego dopływ (zamykając otwory pieca i być może dokładając mokrego drewna), dzięki czemu zawarte w wierzchniej glince tlenki żelaza ulegały redukcji i zmieniały kolor z czerwonego na czarny. Glinka ta także lekko się nadtapiała – nadając naczyniom charakterystyczny, satynowy połysk.

Agnieszka Żuber, na podstawie badań W. Dobrowolskiego

„Wazy Greckie Stanisława Kostki Potockiego”, Warszawa 2007.