List do Tadeusza Perla

List ojca do syna, z dopiskiem przedwojennej bliskiej znajomej Tadeusza Perla, Pesy Frydlender. List ojca rzeczowy, związany z pracą dziennikarską (w tym okresie zwłaszcza wsparcie syna, związane z jego artykułami do innych pism, w późniejszym czasie – także tekstami do zakładanego w tym czasie w Warszawie przez Perla „Głosu Gospodarczego”). Dopsiek Frydlender krótki, z zapowiedzią innej korespondencji. Listów autorki zachowało się w tym zbiorze wiele, są bardzo ciekawym źródłem: zawierają wątki obyczajowe, ekonomiczne (młoda osoba zaczynająca aktywność zawodową), społeczne i polityczne (zwłaszcza w listach związanych z wyborami tużprzedwojennymi w Polsce); ukazują przedwojenne środowisko prawnicze i jego funkcjonowanie. Interesujące jest też to, że Frydlender naświetla niektóre aspekty wątków poruszanych przez innych korespondentów (Leona Perla, a zwłaszcza Seweryna Trossa) z odmiennej perspektywy.

Pesa Frydlener (1909-1980), po wojnie Paulina Kernowa, przeżyła wojnę w Związku Radzieckim. Po wojnie była m.in. asesorem (1946), podprokuratorem (1946-1947) i wiceprokuratorem Prokuratury Sądu Okręgowego w Szczecinie (1947-1949). Z tego szczecińskiego okresu pochodzą jej ostatnie listy do Perla, który przenosił się wówczas z Francji do Polski. Najpewniej w późniejszym czasie, w Warszawie, Tadeusz Perl i Kernowa nie utrzymywali już stosunków, niewątpliwie bliskich w okresie przedwojennym, o czym świadczy zachowana korespondencja. Wypada ją uznać za niezwykle interesujący obraz przedwojennego warszawskiego środowiska młodych prawników, jak również kręgów lewicujących; jest to również, bez wątpienia, przyczynek do obrazu samej nadawczyni, być może do pewnego stopnia niuansujący jej jednoznaczny profil jako postaci historycznej. Kernowa bowiem pełniła później funkcję wiceprokuratora Prokuratury Sądu Okręgowego w Warszawie i wiceprokuratora Prokuratury Sądu Apelacyjnego w Warszawie (1950), następnie była wiceprokuratorem Prokuratury Generalnej (1950-1962), w Departamencie Specjalnym do 1952. Do historii przeszła jako uczestniczka stalinowskich procesów politycznych przeciw opozycji antykomunistycznej, była m.in. oskarżycielką generała Emila „Nila” Fildorfa. Zwolniona z pracy z zarzutami działalności antypartyjnej, ostatecznie wyjechała w 1968 r. do Wielkiej Brytanii z mężem Karolem Kernem, zmarła w 1980 r. (wg niektórych źródeł w Wielkiej Brytanii, wg innych w Jerozolimie). 

List na karcie pocztowej z nadrukiem: Zrzeszenie Przedstawicieli Handlowych i Komisantów | Warszawa, Królewska 16. | Tel. 522-26, 652-55. || POCZTÓWKA

Poniżej adres: Mr | Tadeusz Perl | Paris VI | 15, rue des Quatre Ventes

Okrągłe pieczęcie na dwóch znaczkach naklejonych jedno nad drugim, na nich data: 19 VIII 38

Po lewej na stronie do zapisywania treści listu, u góry, okrągły stempel pocztowy, paryski, z datą 22 VIII [?] 1938

Treść listu ojca do syna (pisownia i interpunkcja zmodernizowane):

Mój drogi! Rozmawiałem dziś ze Szwalbem [Natan Szwalbe, redaktor „Naszego Przeglądu”, zob. https://sztetl.org.pl/en/node/22520]. Jutro daje Twój artykuł (4-ty w tym miesiącu) i tym podobno jest już zapas wyczerpany, za wyjątkiem artykułu do numeru jubileuszowego. Sz. oczekuje od Ciebie dalszych artykułów, w szczególności interesuje go akcja Morgenthau’a [amerykańskiego sekretarza skarbu] (dolar – franki), do tego zagadnienia, przypuszczam, możesz znaleźć na miejscu dużo materiału. Zł.35 do linii okrętowej dotychczas nie przekazano. Sądzę, że byłoby wskazanym, abyś Ty do nich w tej sprawie napisał. Czy stwierdziłeś na miejscu, czy p. G. wyjechał i dokąd – dobrze byłoby to ustalić. Czekam na wiadomości i materiał do G[łosu] Gosp[odarczego]. Pozdrawiam i całuję serdecznie Leon

Czy przekaz pieniężny B[anku] Polsk[iego] (Tow.B.Kred.) już otrzymałeś?

Dopisek Pesy Frydlender:

Kochany Tadziku, kartkę otrzymałam, dzięki za pamięć. Praca idzie nieźle, nad Twymi sprawami czuwam, napiszę Ci […] [nieczyt.] Pest[ka]

transkr. Ewa Małkowska-Bieniek, opracowanie Przemysław Kaniecki