Św. Józef, Chrystus i Anioł

Józef trochę niezgrabnie podtrzymuje Syna Bożego, który nie dość, że się wierci to jeszcze ciągnie go za brodę. Zadanie utrudnia fakt, iż ten wyraźnie starszy, łysiejący i siwy już mężczyzna o szlachetnej twarzy, jednocześnie w lewej ręce trzyma laskę z rozkwitającymi pąkami. Obu towarzyszy Archanioł Gabriel częstujący Dzieciątko jabłkiem. Wysokie umiejętności warsztatowe malarza rzucają się w oczy. Świadome użycie perfekcyjnego rysunku i miękko kładzionej plamy posłużyło do oddania bryłowatości postaci i zbudowania przestrzeni je otaczającej. Widać, że autor do każdego elementu kompozycji malarskiej podchodził indywidualnie i z pieczołowitością wzbogacał obraz w szczegóły. A wszystko w dobrym guście i z umiarem.

Na uwagę zasługuje ciekawe podejście do tematu. Otóż w spokój tego sielankowego przedstawienia wkrada się przyszłość z cierpieniem i krzyżem na horyzoncie, ale też obietnicą odkupienia i chwały nieba. Zapowiedź tych wydarzeń zawarta jest w symbolice jabłka – owocu zakazanego, a zarazem symbolu władzy królewskiej.

Obraz łączony jest z nazwiskiem Pompeo Girolama Batoniego (1708 – 1787), włoskiego malarza słynącego z solidnych umiejętności technicznych, niepozbawionego polotu i wyczucia stylu. Podejmował rozmaite tematy, z czasem jednak napływ do Rzymu arystokracji europejskiej sprawił, że „z potrzeby chwili” wyspecjalizował się w portretach. Zadowoleni zleceniodawcy ponieśli jego sławę w świat i uczynili ją międzynarodową. Uważany był za najlepszego malarza włoskiego swoich czasów, pikanterii stwierdzeniu temu dodaje odnotowana z kronikach rywalizacja z Antonem Raphaelem Mengsem. W jego twórczości odnajdziemy ślad różnorodnych inspiracji; na plan pierwszy wysuwa się fascynacja anykiem, przy współudziale francuskiego rokoka, bolońskiego klasycyzmu oraz twórczości takich artystów jak Nicolas Poussin, Claude Lorrain, a zwłaszcza Raphael. Uważany jest za prekursora neoklasycyzmu.

Obraz nabyty prawdopodobnie przez Stanisława Kostkę Potockiego.