Lubomirski Aleksander (1695-1772) - portret

Pewny siebie, choć niezbyt urodziwy arystokrata pozuje dla potomnych. Ustawiony en face mężczyzna wspiera się na lewej ręce, a głowę zwraca w przeciwnym kierunku. Nosi pudrowaną perukę z harcapem przewiązanym znacznych rozmiarów czarną kokardą, która wystaje zza szyi. Zielony frak zdobią niedopięte złote pętlice z guzikami, pod brodą strojny muślinowy żabot z koronką, podobnie wykończone rękawy. Zwrócona ¾ do widza uróżowana twarz modnisia zastygła w oczekiwaniu, może zaciekawieniu.

Portretowany to Aleksander Jakub Lubomirski herbu Szreniawa bez Krzyża (ur. 11 maja 1695 – zm. 16 listopada 1772 w Dreźnie), miecznik wielki koronny w latach 1728-1748, kuchmistrz wielki koronny od 1721, generał artylerii koronnej, generał armii saskiej, wielekroć piastujący urząd starosty. Był synem hetmana wielkiego koronnego Hieronima i Konstancji Bokum. Wychowanek pijarów, później (ok. 1710) wyjechał na studia do Niemiec. W wieku 9 lat, po zajęciu Rzeszowa przez wojska carskie, wzięty został jako zakładnik i odesłany do przebywającej w Saksonii Urszuli Katarzyny Bokum, pierwszej oficjalnej polskiej metresy króla Augusta II Mocnego. Wolność odzyskał dopiero po przejściu Hieronima Augustyna Lubomirskiego na stronę Wettynów.

W 1729 został mianowany dowódcą Regimentu Wielkich Muszkieterów, a w 1745 generałem kawalerii saskiej. Rok później został generałem artylerii koronnej, której to rangi zrzekł się 7 czerwca 1752 na korzyść Henryka Brühla. Walczył w wojnie siedmioletniej i wraz z całą armią saską skapitulował w Pirnie w 1756.

Na portrecie wilanowskim przedstawiony jest bez orderów, co pozwala przypuszczać, że został on namalowany przed 1726 r. (w tymże roku odznaczono go Orderem Orła Białego, a w 10 lat później saskim Orderem św. Henryka).

Obraz prawdopodobnie z kolekcji Augusta i Aleksandry Potockich, nabyty przed 1877 r.