Zestaw wróżebny

Zestaw wróżebny przedstawia dwie pary przodków – jedna zakrywa dłońmi twarze. Gest ten od dawna pojawia się na obiektach sztuki dogońskiej. Obserwuje się go m.in. na rzeźbach przodków, którymi dogońscy artyści pokrywają drzwiczki spichlerzy lub drzwi prowadzące do domów ginna bana (patriarchy rodu), zamki oraz drewniane pojemniki. Utożsamiany jest z Dyougou Serou (Dyungo Seru), postacią mityczną z czasów, gdy ludzie byli jeszcze nieśmiertelni. Był jednym z ośmiu głównych przodków narodzonych z pierwszej pary ludzi uformowanych przez boga-stwórcę Ammę. Czworo starszych było płci męskiej, a czworo młodszych – żeńskiej. Przodkowie Ci potrafili sami się zapładniać, bowiem otrzymali wyjątkowy dar natury: obok cech pozwalających określić jedną płeć, posiadali również właściwości drugiej płci. Dyougou Serou za namowami bóstwa Yurugu (który jako pierwszy zbuntował się przeciwko stwórcy) zaburzył istniejący na świecie ład. Ukradł bowiem ziemię ze świętego pola, aby uprawiać na niej zakazane ziarno fonio – palusznik (Digitaria exilis). Czyniąc ten akt nieposłuszeństwa wobec stwórcy Dyougou Serou zmarł. Siły duchowe, uwolnione przez pierwszą śmierć wprowadziły ją na dobre do świata ludzi. Dogonowie wierzą, że gdy śmierć pojawiła się w życiu człowieka, wyrzeźbiono w drewnie wyobrażenie zmarłego, które umieszczono na tarasie jego domu. Od tej pory podobne figury zaczęto stawiać na ołtarzach przodków w całym kraju Dogonów.

Katarzyna Findlik-Gawron