Obrazowanie Koronacji Bogurodzicy w obecności Trójcy Świętej Nowotestamentalnej

Obrazowanie Koronacji Bogurodzicy w obecności Trójcy Świętej Nowotestamentalnej ukształtowało się w zachodnioeuropejskiej sztuce sakralnej. Tekst Biblii, wskazując na  godność Bożej Rodzicielki, nigdzie nie przywołuje wprost królewskiego tytułu Bogurodzicy. Królową panującą na ziemi i w niebie nazywali Marię już w pierwszych wiekach chrześcijaństwa Ojcowie Kościoła. W Bizancjum Matkę Chrystusa ukazywaną w dostojeństwie majestatu wyróżniano przysługującym władcom tytułem „Basilissy”. Na jej cześć układano hymny, a najpiękniejsze z nich przypisuje się żyjącemu w VI w. Romanowi Melodosowi. W XIV - XV w. tekst psalmu „…po twej prawicy stanęła królowa strojna w złoto Ofiru… „ (Ps 45, 10) posłużył do zobrazowania Bogurodzicy w szatach królewskich i koronie na głowie, adorującej razem z Janem Chrzcicielem tronującego Chrystusa ukazanego w majestacie bizantyjskiego władcy. Chociaż przez godność Boskiego Macierzyństwa Bogurodzica została wyniesiona nad wszystkie stworzenia, to jednak we wschodnim chrześcijaństwie Bogurodzica Królowa – Matka Tronującego Syna nie była przedstawiana w akcie koronacji. Od drugiej połowy XVII w. w rosyjskim malarstwie ikonowym zaczęły nasilać się wpływy zachodnioeuropejskiej sztuki sakralnej. W malarstwie europejskim temat koronacji Bogurodzicy przez Boga Ojca i Syna Bożego w obecności Ducha Świętego jako gołębicy był rozpowszechniony już od XIV w. Zwłaszcza po soborze trydenckim,  w odpowiedzi na protestancką powściągliwość lub wręcz niechęć do gloryfikacji osoby Matki Bożej, w kościele rzymsko-katolickim rozwinął się kult  Bogurodzicy Królowej. Na ziemiach dawnej Rusi, pomimo uchwalanych przez kolejne sobory cerkiewne Moskiewskiego Patriarchatu zakazów wykonywania niekanonicznych wizerunków, wpływ zachodnioeuropejskiej ikonografii zaznaczył się w malarstwie ikonowym, co widać na prezentowanej ikonie.  
Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967