Fotografia (slajd) płonącego nocą getta warszawskiego (I)

Zdjęcie płonącego getta warszawskiego: slajd w czerwonej ramce z czarnym napisem powtórzonym przy wszystkich krawędziach: „MADE IN GERMANY | TRIX ZEISS | IKON [dwa ostatnie wyrazy obramowane cienką, miejscami zaokrąglaną linią; pośrodku ramki pomiędzy nimi także linia] 3560/1”. Wewnątrz ramki szybka mocowana za pomocą blaszki.

Na czarnym tle, które wypełnia większą część kadru, są widoczne żółtawe płomienie i nieco od nich ciemniejsza łuna, pochylona w lewo (na zachód). Na górnym marginesie przeźrocza (ukrytym pod ramką) po lewej widoczny napis: „AGFACOLOR” (napis firmowy identyfikujący błonę: agfacolor). Na dolnym marginesie: „18” i „18 A”. Por. opis zdjęć z tej serii: MPOLIN-A2.2.7, MPOLIN-A2.2.8.

Zdjęcie zostało wykonane nocą, z dachu wówczas siedmiopiętrowej (dziś czteropiętrowej) kamienicy narożnej przy pl. Dąbrowskiego, u zbiegu Kredytowej i Jasnej (przy ambasadzie włoskiej). Na pierwszym planie, przed rozjaśnioną płomieniami przestrzenią, są widoczne ciemne bryły budynków, których górna, nierówna krawędź przebiega około 1 cm nad dolną krawędzią obrazu. Pośrodku znajduje się wieża, na lewo od niej obszerna budowla lub budowle o dachu raczej płaskim.

Interpretacja: w centrum ujęcia znajduje się, jak można sądzić, sygnaturka kościoła św. Antoniego Padewskiego przy ul. Senatorskiej, a po lewej widoczne są gmachy: pałacu Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu oraz pałacu Ministra Skarbu. Na wcześniejszych etapach opracowywania fotografii wysuwano domniemanie, że właściwym awersem zdjęcia jest ta strona, na której wieża znajduje się po lewej stronie, a budowla – wówczas po prawej stronie – miała być gmachem Teatru Wielkiego. Jest to jednak interpretacja słabsza niż wyżej opisana, zwłaszcza jeśli wziąć pod uwagę napisy na diapozytywie, wskazujące jednoznacznie awers.

Przemysław Kaniecki