Św. Jan Chrzciciel

To urocze i świeże przedstawienie Jana Chrzciciela jako młodzieńca nabył Stanisław Kostka Potocki w czasie jednej ze swych włoskich eskapad (przed 1799 r.) za 6 dukatów. Z mroku ciemnego tła wyłania się krótkie popiersie chłopca, w ujęciu ¾ w prawo, w dość ciasnym, „niewygodnym malarsko” kadrze. Młodzieniec o ciemnych, kędzierzawych, miękko okalających twarz i opadających w kędziorach na szyję włosach kieruje wprost na widza otwarte spojrzenia orzechowych, szczerych oczu. Jego twarz wyrażająca nieokreśloną emocję – pytanie, wyrzut – przykuwa uwagę i skłania widza do interakcji. Portret utrzymano w charakterze rodzajowym, jednak identyfikację postaci świętego umożliwiają dyskretnie przywołane atrybuty – biała owcza skóra spięta skórzaną klamrą na ramieniu i delikatny krzyż o długim drzewcu i krótkiej belce poprzecznej.

Obraz zarówno ze względu na swój charakter artystyczny, jak i wymiary, mógł służyć zarówno prywatnej dewocji, jak też być szkicem do większej kompozycji (na co wskazywać może zagadkowość jego kadru).

Tradycja badawcza łączy obraz z nazwiskiem Bartolomea Schedoniego, tak zresztą określił autora hrabia w swym „Pamiętniku Interesów”. Rzecz wymaga jednak dalszych badań.

Dominika Walawender-Musz