Józef Potocki

Obraz z kolekcji muzealnej przedstawia portret chłopca ukazanego w półpostaci, ze wzrokiem skierowanym na widza. To Józef Mikołaj Ksawery Potocki (ur. we wrześniu 1862 r we Lwowie, zm. w sierpniu 1922 r w Montresor), syn Alfreda Józefa Potockiego, II ordynata łańcuckiego i Marii Klementyny z Sanguszków, podróżnik, kolekcjoner książek, a także poseł do rosyjskiej Dumy Państwowej, szambelan rosyjski i austriacki. Początkowo uczył się w domu, potem studiował prawo na Uniwersytecie Franciszkańskim we Lwowie. Odziedziczył ogromny majątek po matce - Antoniny, Szepetówka i Smołdyrów na Wołyniu – ok. 63000 ha ziemi. Na jego polecenie odnowiono też pałac Potockich w Warszawie przy Krakowskim Przedmieściu. Uwłaszczył chłopów, wspierał szkolnictwo, na jego polecenie wybudowano cukrownie i przeprowadzono kolej. W Antoninach założył hodowlę koni angloarabskich i angielskich, w Pilawinie zwierzyniec. Posiadał też majątki na Podkarpaciu. W pałacu w Antoninach posiadał duży, liczący ok. 20.000 tomów księgozbiór oraz liczne dzieła sztuki, które w dużej mierze zostały zniszczone podczas I wojny światowej i wojny polsko – rosyjskiej. Dużo podróżował, był pierwszym Europejczykiem, który zawitał do Senaar nad Nilem Błękitnym. Zmarł na skutek ran odniesionych w wypadku samochodowym. Obraz łańcucki jest kopią z oryginału Franza Xavera Winterhaltera (ur. w kwietniu 1805 r w Menzenschwand, zm w lipcu w Frankfurcie nad Renem), niemieckiego malarza i litografa, który zyskał popularność jako portrecista głów koronowanych i arystokracji. Portretował większość koronowanych głów w Europie, najsłynniejszy to portret austriackiej cesarzowej Elżbiety (Sisi) z 1864 r. Jego sposób malowania był konserwatywny, charakterystyczna była gładka powierzchnia obrazów („emaliowana”). Nie doczekał się pochwał od krytyków, za to był ceniony wśród zleceniodawców i bardzo wśród nich popularny. Omawiany portret jest eksponowany w Salonie Wejściowym na I piętrze zamku łańcuckiego.
Bożena Rybkowska