Chłopiec z ptaszkiem - portret

Obrazek przedstawia chłopca w pasterskim ubraniu, który prawą ręką przytrzymuje klapę drewnianej skrzynki, a w lewej podtrzymuje ptaszka – tyle zmieściło się w kadrze. Z tego co stało się treścią przedstawienia możemy wyczytać więcej: czułość z jaką użycza sikorze modrej (Parus caeruleus) palca wskazującego jest dowodem na drzemiące w nim pokłady empatii. Natomiast: strój, rumiane policzki i zaczepne spojrzenie pozwalają uznać go za przedstawiciela niższych sfer. Koloryt pracy wykonanej pastelem jest łagodny i stonowany. Jednolite – jak na świętych ikonach – błękitnawe tło wydobywa skąpaną w delikatnych brązach postać i paradoksalnie tworzy, bazujący na kontraście temperaturowym, efekt głębi.

Przedstawienie posiada charakter rodzajowy, autor być może wywodzi się z kręgu Pietra Antonia Rotariego (1707–1762).

Technika pastelowa, ze względu na swą miękkość, ulotność i pewną dozę (kontrolowanej) przypadkowości, idealnie nadaje się do wykonywania przedstawień o treści lekkiej, których najważniejszą treścią jest nastrój chwili. Sama nazwa pastel wywodzi się z języka włoskiego (pastello, od pasta – ciasto). W malarstwie europejskim technika ta zaczęła być stosowana w końcu XV wieku, a rozwinęła się w XVII, by w wieku XVIII osiągnąć szczyt popularności, szczególnie wśród portrecistów. Ponowny wzrost zainteresowania pastelem datuje się na koniec XIX i początki XX wieku. Jest ceniona ze względu na to, że pozwala połączyć walory rysunkowe i malarskie. W XVII wieku dyskutowano nad pozycją pastelu pośród innych technik artystycznych, wskazując również na jego powinowactwa z malarstwem miniaturowym czy grafiką.

Możliwości pastelu najlepiej pozwala wydobyć podłoże szorstkie, m.in. papier, płótno, a nawet karton czy pergamin. Pastel jest wcierany w odpowiednie podłoże malarskie, jednak jego warstwa pozostaje jedynie na powierzchni, co czyni go bardzo wrażliwym na uszkodzenia mechaniczne. Stąd konieczność używania różnego rodzaju fiksatywy, które utrwalając pastel, zmieniają jednak nasilenie barw, co nie jest pożądane z artystycznego punku widzenia. Pastel góruje bowiem nad innymi technikami właśnie świetlistością i miękkością plam barwnych i o takich walorach myślimy, używając określenia „barwy pastelowe”.

Dominika Walawender-Musz