Wazon z pokrywą

Wysoki, porcelanowy wazon z ażurową pokrywą. Takie naczynia nazywane są wazonami pot-pourri – wykorzystywano je do przechowywania pachnących mieszanek kwiatów, ziół, olejków i przypraw. Moda na naczynia z mieszanką zapachową pojawiła się już w XVII wieku, jednak to wiek XVIII przyniósł prawdziwy jej rozkwit, a prym wiódł tutaj dwór francuski. Naczynia takie stanowiły ozdobę dworskich, a później także mieszczańskich salonów, ustawiane najczęściej na gzymsach kominków. Wykonywane były z drogich materiałów, takich jak brąz złocony czy laka, a porcelana okazała się szczególnie odpowiednim tworzywem – ze względu na jej odporność na wilgoć.

Na wiosnę do środka takich naczyń wkładano warstwy świeżych kwiatów, przekładając je solą gruboziarnistą, w charakterze środka konserwującego i lekko wysuszającego. W miarę upływu lata dodawano nowe rośliny, a po jesiennych zbiorach także dodatkowe przyprawy (np. cynamon czy skórkę pomarańczy). Tak uzyskiwana mieszanka miała wygląd szarej masy roślinnej, i dawała słodki, lekko mdlący zapach.

Wilanowski wazon ozdobiono plastycznymi i malowanymi naturalistycznie kwiatami, owocami i liśćmi. Pojawiają się na nim róże, prymulki, tulipany, hiacynty, lilie, kaliny, a także śliwka, brzoskwinia i truskawka. Przy stopie i brzuścu naczynia umieszczono dwie figurki putt. Dodatkową dekoracją są malowane naszkliwnie w wydzielonych polach bukiety kwiatowe. Niewątpliwą ozdobą wazonu jest także jego pokrywa z dodaną wysoką gałązką z delikatnymi, porcelanowymi kwiatami tworzonymi z wolnej ręki. Takie kunsztowne, ale i bardzo kruche dekoracje miały nie tylko pokazywać delikatność porcelany, ale i tworzyć iluzję naturalności zapachu wydobywającego się z wnętrza wazonu.

Zabytek po raz pierwszy notowany jest w inwentarzu w 1867 roku, znajdował się wówczas w Gabinecie Lubomirskiej. Najprawdopodobniej przybył do Wilanowa po ślubie Aleksandry Potockiej z Augustem w 1840 roku. Zabytek jest częścią kompletu pięciu wazonów (Wil.3136-Wil.3140).

Agnieszka Żuber