treść serwisu

Pochewka na osełkę

Jest częścią kolekcji: Rolnictwo

Nota popularyzatorska

Kosa służąca w czasie sianokosów do ścinania traw, a w czasie żniw – zbóż, często ulegała stępieniu podczas pracy. Aby znów nadawała się do wydajnej pracy należało ją naostrzyć. Do tej czynności potrzebne były osełki, czyli kawałki piaskowca o wydłużonym owalnym kształcie pasującym do wygięcia ostrza kosy. Żeby spełniały swoją rolę musiały być stale wilgotne, wtedy bowiem nabierały cech pilnika dobrze ostrzącego krawędź noża. Każdy kosiarz miał więc przywieszony przy pasku pojemnik z wodą, w którym trzymał osełkę. Mógł wtedy ostrzyć kosę dowolną ilość razy nie schodząc z pola.

Pochwa na osełkę w polskich gwarach miała wiele nazw uzależnionych od regionu, a te bardziej popularne to choćby kuska i bańka.

Do jej wyrobu często wykorzystywano bawoli róg, w którym wystarczyło tylko wywiercić dwa otwory do przewleczenia rzemienia. Wykonywano ją również z drewna, najczęściej w obrębie własnego gospodarstwa domowego, w nieskomplikowany sposób, prostymi narzędziami służącymi do obróbki drewna takimi jak ośnik, strug, czy nóż.

Prezentowana kuska znajdująca się w Muzeum Narodowym w Szczecinie jest ciekawym obiektem ze względu na staranny sposób wykonania. Choć na jej powierzchni, szczególnie na wydłużonej stożkowato części, pozostały widoczne proste zaciosy wykonane ośnikiem w początkowym etapie obróbki drewna, to finezyjne zdobienie w postaci drobnych ząbków czyni pochwę przedmiotem o pewnych walorach estetycznych, rzadko spotykanych na narzędziach związanych z pracami polowymi. Nieznany wykonawca, którym mógł być sam właściciel pochewki, włożył stosunkowo dużo wysiłku, aby przedmiot używany przy ciężkiej pracy, trwającej zazwyczaj przez parę dni, od świtu do wieczora, był zwyczajnie ładny.

Iwona Karwowska

Informacje o obiekcie

Informacje o obiekcie

Inne nazwy

bańka, kuszka (kuska, kuśka), kusak, korbanka (korbunka), korbok, korbus, korbanek, korbunek, kurbanek, kurbunek, kadłubecek, kubek, kubak, kubik, kubaj, kubajka, kubajek, kubanka, kubełek (kubołek), kuzaj (kuzoj), kuzajek, oselnik, oselniczka (oselnicka), osełniczka (osełnicka), osełnica, pochwa, pochewka, siulek, sulnik

Autor / wytwórca

nieznany

Wymiary

cały obiekt: wysokość: 21 cm, szerokość: 7 cm

Rodzaj obiektu

pochwa na osełkę

Technika

techniki stolarskie

Tworzywo / materiał

drewno

Pochodzenie / sposób pozyskania

darowizna

Czas powstania / datowanie

1925 — 1935

Miejsce powstania / znalezienia

powstanie: podkarpackie, województwo (Polska) - 

Właściciel

Muzeum Narodowe w Szczecinie

Numer identyfikacyjny

MNS/E/3933

Lokalizacja / status

obiekt nie jest teraz eksponowany

Może Cię również zainteresować:

Dodaj notatkę

Edytuj notatkę

0/500

Jakiś filtr
Data od:
Era
Wiek:
+
Rok:
+
Data do:
Era
Wiek:
+
Rok:
+
asd