Portret Anny Marii Rubach
1631
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Jest częścią kolekcji: Europejscy klasycy nowoczesności
Aleksander Lesser tworzył głównie obrazy historyczne – był reprezentantem nurtu „archeologicznego” w malarstwie polskim doby przedmatejkowskiej. Najczęściej podejmował tematykę historyczną związaną z przełomowymi dla Polski wydarzeniami.
W zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie znajduje się obraz Lessera przedstawiający scenę historyczną zatytułowaną „Habdank” – czyli polski herb szlachecki, o którym mowa w najstarszym zachowanym do dziś polskim herbarzu, Insignia seu cle nodia Regis et Regni Poloniae, spisanym przez historyka Jana Długosza w latach 1464–1480. Obraz przedstawia pałacowe wnętrze, a w nim po lewej stronie na tronie pod baldachimem siedzi król Henryk IV w czerwonym płaszczy, niebieskiej sukni i półpancerzu. Na głowie ma koronę, a w dłoni trzyma berło. Po lewej stronie stoi rycerz, który trzyma miecz wsparty o podłogę. Po prawej stronie została ukazana postać młodego mężczyzny, który ma uniesioną dłoń z pierścieniem nad koszem pełnym złotych przedmiotów. Za nim stoi jeszcze trzech rycerzy, a po prawej stronie z brzegu przedstawiony został giermek trzymający tarczę z godłem Habdank (odwrócona srebrna litera „M” na czerwonym polu).
Lesser zobrazował legendę herbową opisaną przez Długosza, która mówi, że nazwa Abdank pochodzi od podziękowania, jakie skierował cesarz niemiecki do polskiego posła Skarbimira (od niemieckiego zwrotu habe dank). Niemiecki władca pokazał mu wielkie skrzynie pełne złota, żeby podkreślić swe bogactwo. Polski rycerz zdjął wówczas z palca pierścień ze słowami „Idź złoto do złota. My Polacy bardziej się w żelazie kochamy i żelazem bronić będziemy” i wrzucił go do skrzyni. Henryk IV powiedział wówczas słowo Habdank, czyli dziękuję. Od tego zwrotu zmieniono pierwotną nazwę herbu ze Skarbek na Abdank.
Beata Małgorzata Wolska
Autor / wytwórca
Wymiary
cały obiekt: wysokość: 70 cm, szerokość: 90 cm
Rodzaj obiektu
obraz
Technika
technika olejna
Tworzywo / materiał
płótno
Pochodzenie / sposób pozyskania
zakup
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Właściciel
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
1631
Muzeum Narodowe w Szczecinie
1638
Muzeum Narodowe w Szczecinie
1638
Muzeum Narodowe w Szczecinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Okręgowe w Toruniu
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna