List do Zofii Lewiarz (fałszywe nazwisko Lili Flachs)
1944-05-29
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
Jest częścią kolekcji: Pamiątki Zofii Trembskiej (Lili Flachs) z okresu ukrywania
List z okupowanej Warszawy do Lili Flachs. Dwustronnie zapisana kartka w linie formatu A4. W górnym prawym rogu data: „10/4. 944.” (był to Poniedziałek Wielkanocny).
Treść listu (zmodernizowano pisownię łączną lub oddzielną; pozostałe korekty w nawiasach kwadratowych):
Kochana Zosiu!
W piątek jeszcze otrzymałem Twój list. Ale tak na mnie podziałał, że widząc swoją bezradność nie mogłem odpisać[,] widzę niestety swoją niemoc w każdym kierunku. Gdybyś była mi wcześniej o Józiu napisała, byłbym coś zrobił[.] Jeszcze w ubiegłym tygodniu wyjechał jeden znajomy Pan do niego. Załatwił mi do 15/V, byłby i dla Was coś zrobił[.] Pani Irena dba o moje zdrowie i nie pozwala mi się w niczem nadwerężać, ani męczyć się schodzeniem. Dlatego też mniej wychodzę, lecz mimo tego postaram się jutro skomunikować, może ktoś jedzie w stronę Józia, żeby z nim omówił Waszą sprawę. Może mi się uda. O wyniku natychmiast Was zawiadomię. Dzisiaj miał Wacek wyjechać z jednym znajomym lekarzem, lecz nie doszło do skutku. Wackowi trudno dogodzić. Wczoraj miałem się z dziewczynkami zobaczyć. Spóźniłem się. Ściągnęliśmy Księdza Onufrego i siostrę jego do nas na „święcone”[.] Tymczasem zamieniło się to w pijaństwo I kl. Dzisiaj natomiast postaram się je odnaleźć. Twoje powiedzenie jest dość naiwnem, trzymaj się je itd. W gruncie rzeczy nie dziwię się Tobie. Nie znasz warunków tutejszych i patrzysz na wszystko różowo. Nigdy nie starałem i nie staram się Ciebie uświadomić w tym kierunku[.] Bo i po co, na co? Komu z tego coś przyjdzie?! Dobrze jest, jak jest, mówił zawsze Stefan, a ja za nim powtarzam. –
Narzeczony Maryli pojechał[,] ale nie do siostry Antka, lecz z Antkiem. Wiadomości równają się wiadomościom Antka. W ubiegłym tygodniu była u mnie żona Jerzego. To rozsądny człowiek. Pracuje jak wół, ale dobrze wygląda. – Z każdym człowiek rozmawia, mówi się o wszystkiem, każdy przeżywa w swoim rodzaju, lecz u Ciebie najbardziej to się przebija, najbardziej się niecierpliwisz, mając najwięcej danych, bo na głuchej wsi żyjecie, by spokojniejszy tryb życia prowadzić, aniżeli my w dużym mieście. – Ksiądz Onufry stale powtarza, że zbliża się czas[,] by z Wami na głuchej wsi pożyć trochę. Mnie również namawia[,] by z nimi się wybrać[,] lecz ja nieczuły na to, choć chciałoby się trochę pog[a]dać z Wami[,] och jej, wiele tematu mam w zapasie. Mówi się trudno. Na razie nie wybieram się. Czy był tam ksiądz z listem od Ks.O. i ode mnie[.] Ksiądz Onufry kazał Jankowi napisać[,] żeby był spokojny[,] tam do Was nikogo nie wyślę, a sąsiednią małą parafię (zapomniałem[,] jak się nazywa) zatrzymuje dla siebie. –
W tej chwili przyszło mi na myśl, że mógłby Roman, o ile by chciał[,] naturalnie wybrać się do Józia. Jak już wspomniałem[,] od nas ciągle[słowo podkreślone falowaną linią] ktoś do niego jedzie. Sądzę[,] że stamtąd łatwiej[.] U nas już naprawdę wiosną pachnie, chociaż jeszcze w ubiegłym tygodniu mróz dochodził do 5 stopni. Poza tym nic się nie zmieniło u mnie. Bajko świnia znowu zawiódł. Pisał[,] że będzie u Józia, a z nim do nas na święta. W ostatnim liście pisze i usprawiedliwia się, błaga[,] żeby z nim nie zrywać[,] lecz bym na jego słowie polegał, gdyż przyjedzie z opóźnieniem[,] lecz bym mu ufał, gdyż nie ma zamiaru mnie w błąd wprowadzić. Odpisałem[„d” dostawione] mu[,] iż chcę mu ufać i czekam cierpliwie. – Czy Wam napisał, gotów zrobić niespodziankę i do Was wpierw zajechać. – Wystarczy. Serdecznie Was pozdrawiam
ściskam i całuję
[podpis – parafka]
transkr. Natalia Obrębska
Autor / wytwórca
Rodzaj obiektu
korespondencja
Technika
rękopis
Tworzywo / materiał
papier
Pochodzenie / sposób pozyskania
darowizna
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
1944-05-29
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
2008-03-08
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
1945-04-15
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
odkryj ten TEMAT
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna