Jan III Sobieski

Jest to wydruk okolicznościowy, który powstał zapewne w roku 1933, jako jedna z wielu form upamiętnienia 250. rocznicy wiktorii wiedeńskiej. Sugeruje to umieszczona pod portretem Jana III zapis dat: 1683-1933. Jan III ukazany jest w popiersiu, w stroju podkreślającym jest wojskowy fach; karacenie, na którą narzucona jest delia spięta pod szyją podłużną zaponą, na głowie nosi futrzany kołpak z wpiętymi dwoma bogato dekorowanymi broszami. Pod królem ułożone są naprzemiennie chorągwie, jako symbol pokonania wojsk przeciwnika. Uzupełnieniem tej zwycięskiej ikonografii jest werbel, lufa armatnia i trąba. Reprodukcja wzorowana jest na jednej z piękniejszych rycin portretujących króla, wykonanych mu współcześnie; to mezzotinta autorstwa Francisa Place’a (1647-1728), drukowana w Londynie po 1683.

Wiktoria wiedeńska to wydarzenie, w którym kluczową rolę odegrali król oraz wojsko polskie. Echo wielkiego zwycięstwa niosło się przez całą Europę, popularyzując przede wszystkim postać naczelnego wodza. Sam Jan III chętnie podsycał swą popularność przemyślaną działalnością propagandową, czego dowodem jest choćby polecenie królowej Marii Kazimierze upublicznienie sławnego listu pisanego po triumfie. Skutkiem tego rok 1683 zapisał się w świadomości, nie tylko Polaków, jako jedno ze zdarzeń o wyjątkowym znaczeniu dziejowym. Kolejne rocznice obchodzone były w sposób bardzo uroczysty; do wyjątków nie należał rok 1933. Przypomnienie triumfu osiągniętego przy udziale polskiego oręża miało duże znaczenie wobec odzyskanej raptem 15 lat wcześniej ntiepodległości. Plan obchodów obejmował wystawy prezentujące zachowane pamiątki z epoki, pochód wojsk oraz pokłon złożony prochom Jana III przez marszałka Józefa Pisłudskiego. W roku tym powstało również wiele form upamiętniających króla – od popiersi i tablic informacyjnych montowanych w przestrzeniach publicznych, po liczne drobne formy: znaczki pocztowe, pocztówki, medale okolicznościowe, a także druki w typie prezentowanego. Druk wykonany został przez spółkę Galewski i Dau, która prowadziła zakład w Warszawie, a specjalizowała się w drukach użytkowych i okolicznościowych, o wysokiej jakości artystycznej i poligraficznej.

1683, wiktoria wiedeńska, Londyn, Francis Place, mezzotinta, triumf, rocznica, obchody rocznicowe, 1933, Józef Piłsudski