Księga protokołów różnych spraw sądu wójtowskiego miasta Łańcuta 1683-1687

W XVII w. prowadzono w Łańcucie równolegle dwie księgi. Pierwsza zawierała sprawy notarialne – majątkowe, gdzie wpisywano transakcje kupna i sprzedaży nieruchomości, testamenty, działy spadkowe. Druga dotyczyła spraw kryminalnych. Podział był przestrzegany. Opisywana księga obejmuje sprawy kryminalne z lat 1683-1687. Zatytułowana została po łacinie „Protocolum Variarum Controversionum”, co w przekładzie oznacza Księgę Spraw Różnych. Spisana została na 278 stronach, po polsku i po łacinie, przez różne osoby. W Łańcucie zwykle zatrudniano jednego, czasem dwóch pisarzy. Z reguły był to człowiek wykształcony, przede wszystkim posiadający umiejętność pisania, znający języki obce - łacinę lub niemiecki i dodatkowo orientujący się w ogólnych przepisach prawa. Wszelkie decyzje prawne podejmowane były przez sąd, składający się z wójta i wybieranych co roku ławników. Główną osobą był wójt, w XVII w. wybierany, natomiast wcześniej, poczynając od lokacji do połowy XVI w., sprawujący władzę dziedzicznie. Sądy odbywały się w domu wójta, w ustalonych terminach, a każda sprawa była szczegółowo odnotowywana w księdze. Opisywana księga jest jedną z kilku zachowanych ksiąg wójtowskich, jakie zachowały się do dziejów Łańcuta.

Joanna Kluz